0189

STRASZNE LATA

W legendzie rodzinnej ten epizod wygląda nieco inaczej. Głosiła ona, że na łożu śmierci Niks objął głowę brata jedną ręką, a drugą ujął dłoń swojej niedoszłej żony i złączył jej dłoń z dłonią brata.

Zapowiadało to przyszłe wydarzenia.

Dagmara napisała do ojca do Kopenhagi:

Dziękuję Bogu za to, że mój drogi skarb zastałam przy życiu i że poznał mnie w ostatniej chwili. Nigdy, przenigdy nie zdołam zapomnieć, jak na mnie spojrzał, kiedy się do niego zbliżyłam. Nie, nigdy! Biedni cesarz i cesarzowa! Tak byli dla mnie czuli w moim, a także własnym nieszczęściu; biedni jego bracia, zwłaszcza Sasza, który kochał go tak wzniosie, nie tylko jak brata, ale jak swego jedynego i najlepszego przyjaciela. Jest mu teraz biedakowi bardzo ciężko, bo musi zająć miejsce swego ukochanego brata...

Następcą tronu został więc Sasza. Jego wychowawcy byli zatroskani. Znali możliwości swego ucznia. „Uczony w rodzinie", wielka księżna Helena, błagała cara, by za następcę tronu uznał następnego w kolejności syna Włodzimierza. Ten też zbyt wysoko nie mierzył, nie był jednak tak uparty i tępawy, albo, jak określano rzecz taktownie - nie cechowała go taka „statyczność" myśli.

Aleksander jednak był zbyt przybity stratą, nie chciał niczego zmieniać. Nad następcą tronu czuwało teraz mnóstwo nauczycieli. Znakomici historycy, prawnicy, ekonomiści, ci, którzy kształcili Niksa, zabrali się teraz za uzupełnienie edukacji Saszy. Jak powiedział jeden z tych wychowawców, historyk prawa Boris Cziczerin: „Zabrali się do beznadziejnej sprawy".

A

Ślubna sztafeta

Młodszy brat znajdował niezwykłe upodobanie we wszystkim, co należało do starszego. Okazało się, że nowemu następcy tronu podobała się również Dagmara.

Sasza należał do ludzi jednej miłości. We wczesnej młodości zakochał się w księżniczce Mieszczerskiej i czule przechowywał w sekreterze jej pantofelek, który wykradła dla niego służąca. Księżniczkę trzeba było wydać za mąż, a ojciec wytłumaczył mu wówczas surowo: „Zapamiętaj, w gościach mamy prawo tylko do flirtu". Od tej pory Sasza nikim się już nie zainteresował.

Teraz marzył o Dagmarze. Nowy następca tronu zanotował w dzienniku:

Coraz więcej myślę o Dagmarze i codziennie błagam Boga, by sprzyjał tej

sprawie, co uszczęśliwi mnie na całe życie.

195