020

20 Bezprzewodowe sieci komputerowe

Natężenie pola fali jonosferycznej w zakresie fal średnich wyraża się wzorem:

E_sk [V/m] =

gdzie P oznacza moc nadajnika [kWJ, R - odległość od nadajnika [km], a H - wysokość obszaru jonosfery odbijającego fale [kmj.

Propagacja fal pośrednich

W przypadku fal pośrednich (200 - 100 m, 1,5-3 MHz) fala powierzchniowa jest dość silnie tłumiona i dlatego może być stosowana tylko na terenach o dobrej kon-duktywności, np. na morzu. W pozostałych przypadkach o zasięgu decyduje fala jo-nosferyczna, która jest tłumiona w dzień, jednak znacznie słabiej niż fale średnie.

W ciągu dnia fale pośrednie odbijane są przez obszar E jonosfery. W ciągu nocy natomiast możliwe jest odbicie zarówno od obszaru E, jak i F). Ponieważ jednak w propagacji jonosferycznej główną rolę odgrywa obszar E, zasięg fali odbitej ograniczony jest do kilku tysięcy kilometrów. Przewaga na lądzie fali jonosferycznej nad powierzchniową uwidacznia się już w odległości kilkudziesięciu kilometrów od nadajnika, na morzu natomiast fala powierzchniowa dominuje jeszcze w odległości rzędu 1000 km.

Zasięg w przypadku fal pośrednich można wyznaczyć na podstawie krzywych propagacji, określających natężenie pola jako funkcję odległości od nadajnika dla różnych częstotliwości i szerokości geograficznych, dla propagacji nad morzem lub lądem.

Propagacja fal krótkich

W zakresie fal krótkich (100 - 10 m, 3 - 30 MHz) fala powierzchniowa jest tak silnie tłumiona, że w odległości kilku do kilkudziesięciu kilometrów od nadajnika odbiór jej jest niemożliwy. Tym niemniej fala jonosferyczna w tym zakresie pozwala na osiągnięcie bardzo dużych zasięgów, obejmujących nawet całą kulę ziemską. Różne sposoby propagacji fal krótkich w jonosferze przedstawia rysunek 2.5. Fale krótkie są odbijane głównie przez obszar F₂, a niekiedy także przez obszary E, E_s i F],

Rys. 2.5.    jonosfera    jonosfera    jonosfera

Rozchodzenie się    —----- ----—_    -----..

transmisja jednośk okowa

transmisja

wieloskokowa

transmisja

typu M

fali jonosferycznej w zakresie fal krótkich

Cechą charakterystyczną jonosfery jest istnienie dwóch częstotliwości określających sposób propagacji fal. Maksymalna częstotliwość użytkowa (MUF, ang. Maximal