0015

90 STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ

human beings who are brougkt into social relationship with one another**. Można tu przytoczyć ujęcie Maclvera, który więź grupowy ujmował jako ogół stosunków społecznych wiążących jednostki w grupie, czy też określenie autorów znanego podręcznika socjologii redakcji W. F. OgburnaiM. F. Nimkoffa, którzy definiowali więź społeczną według koncepcji strukturalnej. Stwierdzali bowiem, iż grupa społeczna w porównaniu ze statystycznym zbiorem ludzi czy kategorią społeczną charakteryzuje się powiązaniem zbioru jednostek uwzoro-wanymi wzajemnymi interakcjami, a więc stosunkami społecznymi, choć uznawali jednoczącą rolę wspólnie uznawanych wierzeń, wartości i świadomości odrębności grupowej²².

W polskiej literaturze socjologicznej strukturalne ujęcie więzi grupowej przedstawił Jan Szczepański w wielu swych tekstach, równolegle hołdując integracyjnemu jej pojmowaniu. W podręczniku socjologii pisał Szczepański: „Stosunki społeczne są podstawowym elementem więzi łączącej ludzi w zbiorowości”²³. Na następnej stronie prezentuje już pełne określenie. „Nazwiemy - czytamy - więzią społeczną, skupiającą jakąś zbiorowość ludzką, ogół stosunków zachodzących między jej członkami, podporządkowanych jednemu stosunkowi dominującemu [...]. Odpowiednio będziemy nazywali zbiorowościa-mi społecznymi (grupami) zespoły jednostek połączone określoną ■więzią”²'¹. W Elementarnych pojęciach socjologii wielokrotnie zaznacza, że stosunki społeczne kreują więź społeczną. „Stosunki społeczne są podstawowym elementem więzi społecznej"²⁵.

Strukturalne ujęcie więzi społecznej ujmuje ją jako ogół stosunków społecznych wiążących jednostki w grupie z jednym stosunkiem czy stosunkami dominującymi, przy czym przez pojęcie stosunku społecznego rozumie się - w analizie socjologicznej - system unormowanych czynności czy też świadczeń, wykonywanych przez partnerów stosunku (jednostki, grupy) na podstawie wzajemnych uprawnień i obowiązków, wynikających z określonej podstawy zależności. Trzy elementy składają się na każdy stosunek społeczny: podstawa zależności, wynikający z niej układ wzajemnych uprawmień i obowiązków- (czy wzajemnych oczekiwań) oraz pewien system wzajemnych czynności regulowanych (oczekiwanych) przez partnerów. Przytoczyć należy określenie stosunku

²¹    Tamże, j. 74.

²²    W. F. O g b u r n, M. F. Nimkof f, A Handbook of Sociology, I.ondon 1964⁵,

s. 85.

^,} J. Szczepański, Socjologia. Rozwój problematyki i metod, Warszawa 1961, s. 502.

²⁴    Tam?*, $. SCJ.

²⁵    Szczepanik i, Elementarne pojęcia socjologii, s. 189-213.