026

Pr. zbiór (><1 rrd. prof. dr.hib.J. K. PiotiawtkKgii *P><K<iay onkwfciih>0i*. Viram iiKtt. IsbN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

• encefalopatia ołowicza, zatrucia ołowiem dzieci w wieku przedszkolnym (USAl objawiające się. w lżejszej postaci, upośledzeniem rozwoju intelektualnego; w tym przypadku czynnikiem sprawczym była farba ołowiowa używana do malowania domów.

Powyższe sygnały stworzyły katastroficzną wizję naszej cywilizacji. W roku 1972 na międzynarodowej konferencji w Sztokholmie powołano do życia wydzieloną organizację międzynarodową, działającą w ramach ONZ: Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych (United Nations Environment Progranime, UNEPłz siedzibą w Nairobi (Kenia). Organizacja ta steruje działaniami licznych narodowych i międzynarodowych instytucji stworzonych w celu ochrony środowiska człowieka !>uza część je j aktywności poświęcona jest toksykologii środowiskowej. W ostatnich dekadach (1980) powołano do życia wydzielony Międzynarodowy Program Bezpieczeństwa Chemicznego, działający w ramach struktur Światowej Organizacji Zdrowia tWHO. Genewa)

W Polsce tworzenie podstaw toksykologu przemysłowej przypada na ostatnie łata okresu międzywojennego, a intensywny rozwój tej dziedziny rozpoczął się po II wojnie światowej. Centralną rolę w tym procesie odegrał Instytut Medycyny Pracy w Łodzi, a zwłaszcza jego twórca prof. Emil Paluch (również pierwszy rektor Akademii Medycznej w Lodził W latach sześćdziesiątych XX wieku tematyka toksykologii przemysłowej została też przejęta przez katedry chemii toksykologicznej akademii medycznych, zwłaszcza w Gdańsku. Poznaniu i Lod/j Problemy toksykologu środowiskowej były rozwijane przez Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, w znacznym stopniu z inicjatywy prof M. Nikonorowa, doktora honoris causa Akademii Medycznej w Łodzi, a od lat siedemdziesiątych XX wieku również przez Centrum Ochrony Środowiska w Katowicach. W zagadnieniach toksykologu pestycydów specjalizował się w Polsce Inslytut Medycyny Wsi w Lublinie. Zakład Chemii Toksykologicznej w Warszawie, a także Instytut Przemysłu Organicznego.

1.3. Struktura i zadania współczesnej toksykologii

W konsekwencji omówionych procesów rozwojowych toksykologia współczesna ma zupełnie inne oblicze niż toksykologia przełomu wieków XIX i XX Strukturę współczesnej toksykologii można by zamknąć w czterech obszarach: użytkowym, środowiskowym, klinicznym i sądowym

Toksykologia użytkowa dotyczy tych związków chemicznych, których właściwości biocydowe wykorzystuje się świadomie. Obejmuje pestycydy, środki konserwujące dodawane do żywności, a także leki stosow anc w chemioterapii (leczeniu chorób infekcyjnych oraz nowołworów). U podłoża toksykologii użytkowej leży rozwinięta przez Alberta von Bollstadta koncepcja

26

1. OGÓLNE WIADOMOŚCI O TOKSYKOLOGII