0281

chę zgorzkniały niski blondyn, jadący z całą rodziną z zesłania. Widuje się go często z białym zawiniątkiem na rękach. Zawiniątko to pełne jest chorego Jasia, a raczej jego nieprawdopodobnie wielkich, pisklęco zastraszonych oczu. Dziecko to urodziło się już w Rosji. Choruje od urodzenia i tak jak mała Tereska Gąbkowej cierpi na brzusio. Płacze też dzień i noc. Makowscy mają jeszcze dziewczynkę. Uproszeni przez Zbyszka, wtykają mu czasem na górę tę trzyletnią, białą i milczącą Stefcię, a wtedy cały wagon ma zabawę. Zbyszek, galant i szarmant, zabawia swego małego gościa, jak umie i może. Opowiada bajki, recytuje wierszyki, śpiewa. Wyciąga swoje skarby: gwizdek, polskie znaczki pocztowe, guziki z orzełkiem. Mała patrzy na wszystko z należytym skupieniem, szczęśliwa i po swojemu zalotna.

Prócz Pacheckich, Makowskich i Gąbkowej jadą z nami cztery jeszcze inne rodziny zesłańców. W każdej z nich pęta się jakaś stara ciotka, czy matka i po kilka sióstr żony czy męża. Razem jest ich, tak jak nas, czterdzieścioro. Rodzina Grzybowskich składa się tylko z ojca, matki i dwóch dorosłych córek. To osadnicy z kresów. Bardzo mili, poczciwi ludzie. Uderza w nich przede wszystkim niezmącona pogoda i niespotykany zmysł humoru. Każde ich odezwanie się - zwłaszcza Grzybowskiej do męża - to żart i dowcip. Bawią się ze sobą doskonale. Wszystko biorą od zabawnej strony, siebie, innych i te - wcale niezabawne zresztą - okoliczności. Wszystką nędzę dnia powszedniego, wszelkie udręki chwili obecnej, niedostatek, ciasnotę i braki umieją przetopić na uśmiech. Cudowne, błogosławione sobie i innym usposobienie! Są przy tym uczynni, dobrzy i rozumni. Lubię ich bardzo. Obie dziewczęta, nasiąknięte stałą pogodą rodziców, życzliwe są światu i obcym. Jedna z nich jest lunatyczką.

Mamy tu zresztą także jedno bezdzietne stadło. To ten młody garbus i jego wesoła żona. Kobieta ta jest zaradna za dwoje, sprytna za troje, a przedsiębiorcza za dziesięcioro. Na każdej stacji musi wylecieć z wagonu, aby coś zdobyć dojedzenia i - co najważniejsze - najczęściej się jej udaje. To główkę kapusty, to kilo kartofli, to szklankę koziego mleka. Parę razy pociąg ruszył, nim zdążyła dopaść swego wagonu. Czepiła się w biegu innego i na następnej dopiero stacji wróciła rozgadana do swego stroskanego niedojdy. Mąż jej ma usposobienie cechujące często ludzi ułomnych. Jest zgryźliwy, kapryśny i bardzo pewny siebie. Mieszkają obok Pacheckich na półce naprzeciw mnie i często nieruchawy garbus zostaje na całe dni na górze, podczas gdy ona upędza się za żywnością

287