028

28 Tworzenie świata

próby dopasowania Mahometa do bliskowschodniego wzoru świętych postaci i do arabskiego wzoru człowieka wywodzącego się ze szlachetnego rodu. Ukazują one również doktrynalne kontrowersje, jakie istniały w czasie i w miejscu ich powstania - w Iraku IX wieku. Niemniej jednak zawierają również fakty

0    życiu Mahometa, jego rodzinie i przyjaciołach, które nie mogły zostać wymyślone; dlatego najlepiej odwołać się do tradycyjnej opowieści o początkach islamu, choć należy to czynić ostrożnie. Ma to swoje zalety. Ponieważ ta relacja oraz Koran przetrwały bez istotniejszych zmian w umysłach i wyobraźni wierzących w islam, odwoływanie się do niej pozwala pojąć ich spojrzenie na historię i rozumienie życia ludzkiego.

Najbardziej niejasną częścią życia Mahometa, opisywaną przez jego biografów, jest najwcześniejszy okres. Opowiadają oni, że urodził się w Mekce, mieście w zachodniej Arabii, zapewne w roku 570 lub około tego roku. Jego rodzina należała do plemienia Kurajszytów, choć nie do jego najpotężniejszej gałęzi. Członkowie tego rodu byli kupcami, którzy zawierali układy z pasterskimi plemionami skupionymi wokół Mekki, a także utrzymywali kontakty z Syrią

1    południowo-zachodnią Arabią. Powiada się również, że byli związani z sanktuarium tego miasta, Al-Kabą, gdzie przechowywano figurki lokalnych bożków. Mahomet ożenił się z Chadidżą, wdową zajmującą się handlem i w jej imieniu prowadził interesy. Przeróżne anegdoty zbierane przez tych, którzy później opisywali jego życie z jednej strony pokazują świat, który oczekuje przewodnika, z drugiej zaś człowieka szukającego powołania. Człowiek poszukujący Boga wyraża swoje życzenie, by go nauczano: „O Boże, gdybym wiedział, jak bardzo pragniesz, by Cię wielbić, wielbiłbym Cię, ale nie wiem jak”. Żydowscy rabini, chrześcijańscy mnisi i arabscy wieszczkowie zapowiadają nadejście proroka. Pewien mnich, który spotkał Mahometa w czasie handlowej podróży do południowej Syrii, „spojrzał na jego plecy i zobaczył pieczęć proroctwa między jego łopatkami”. Przedmioty witały go: „Każdy kamień, każde drzewo, które mijał, pozdrawiało go: «Pokój niech ci będzie, wysłanniku Boga!»”¹.

Rozpoczął samotną wędrówkę wśród skał. Pewnego dnia, miał wtedy prawdopodobnie około czterdziestu lat, coś się wydarzyło: doszło do nawiązania kontaktu z rzeczywistością nadprzyrodzoną. Późniejsze pokolenia nazwały ten moment Nocą Potęgi albo Nocą Przeznaczenia. Według jednej z wersji anioł pod postacią człowieka, któiy się ukazał na widnokręgu wezwał go, by został wysłannikiem Boga. Według innej wersji słyszał głos anioła wzywający go do recytacji. Spytał: „Co mam recytować?”, a głos odrzekł:

1

Te i dalsze cytaty z biografii Proroka pochodzą z: A. Guillaurae, The Life of Mohammad, Londyn 1955. Jest to przekład Siry (biografii) Proroka.