059

Pr. jbiur (><1 rrd. pnż.dr.hib.J. K. PiotrowOn^ii *(V stawy totatuitugi*. Vimm iiKtt. ISKN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

h zastąpieniem (rcplaccmcnt) zwierząt w doświadczeniach modelami badawczymi ..mc odczuwającymi cierpień":

2)    zmniejszeniem (reduction) liczby zwierząt, na których przeprowadza się eksperymenty;

3)    doskonaleniem (refinement) metod w kierunku zmniejszenia cierpień zwierząt w doświadczeniu.

Pierwsza z tych zasad realizowana jest przez opracowywanie i wprowadzanie metod w viiro Metody takie stosuje się m in. w ocenie cytotoksyczności podstawowej, określaniu potencjalnego działania drażniącego na oko i skórę, ocenie potencjalnego działania uczulającego, fototoksycznego i ocenie toksyczności ostrej. Należy również pamiętać. z.c metody m virro są z. powodzeniem stosowane od wielu lat przy ocenie działania mutagennego i geno-toksycznego. Wykorzystywane są do tych badań m in. szczepy bakteryjne (S. Typhimurium. E. Coli. K pneumoniae), drożdże iS Cemisiae). owady CDmsophib melanogasler), ustalone linie komórkowe <np limfoma myszy

l. 5I78Y. CHO i V79 chomika syryjskiego), izolowane komórki zwierząt laboratoryjnych (np. hepatocytyi i ludzkie limfocyty

Do badania cytotoksyczności podstawowej kscnobiotyków. wskazujących kierunek i siłę ich działania na komórki zwierzęce lub ludz.kie. stosuje się

m. in.:

•    testy oceniające integralność błony komórkowej (wychwyt czerwieni obojętnej, uwalnianie czerwieni obojętnej, uwalnianie LDII. uwalnianie iluorescciny);

•    testy oceniające zdolności proliferacyjnc komórek tpomiar całkowitego białka komórkowego, ocena adherencji i zdolności tworzenia kolonii),

•    metody oparte na pomiarze zdolności metabolicznych komórek (test redukcji MTT).

Wszystkie tc badania prowadza się zwykle na unieśmiertelnionych liniach komórkowych (mysie fibroblasty płodowe 3T3-L1, fibroblasly płuc chomika chińskiego V79)

Do badania drażniącego działania substancji na oko w warunkach in vilro zaproponowano:

•    ocenę cytotoksycznego działania związku przeprowadzaną takimi samymi metodami, jak określanie cytotoksyczności podstawowej;

•    ocenę reakcji zapalnej - przeprowadzaną m in na izolowanej gałce ocznej lub rogówce, kcratynocytach: wykonuje się testy oceniające wpływ ksenobiotyku na integralność nabłonka i/lub na uwalnianie mediatorów reakcji zapalnej oraz testy oceniające zdolności naprawcze komórek i tkanek:

•    ocenę możliwości naprawczych przez, określenie stopnia migracji komórek w miejsca uszkodzenia w obecności różnych stężeń substancji drażniącej.

2.10. ALTCRNATYWNC MCTODY OCtNY TOKSYCZNOŚCI 59