0042

1

Gruzin i uczennica

Nadia i Stalin byli małżeństwem przez czternaście lat, ale ich znajomość trwała znacznie dłużej i sięgała głębiej, była nierozerwalnie związana z bol-szewizmem. Łączyły ich doświadczenia życia w konspiracji, bliskość z Leninem podczas rewolucji, a później wojny domowej. Stalin znał rodzinę Nadii od prawie trzydziestu lat; po raz pierwszy spotkał ją w 1904 roku, kiedy miała trzy lata. On sam był wówczas dwudziestopięcioletnim młodzieńcem i marksistą od sześciu lat.

Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili urodził się w Gori, małym miasteczku nad brzegiem Kury, w romantycznej, górzystej i zdecydowanie nierosyj-skiej prowincji Gruzji, małym kraju leżącym tysiące kilometrów od stolicy carów: było stąd bliżej do Bagdadu niż do Sankt Petersburga.¹ Lecz urodził się nie 21 grudnia 1879 roku, jak można przeczytać w jego oficjalnych biografiach. W rzeczywistości „Soso” przyszedł na świat w małej chacie (która istnieje do dziś) jako syn Wissariona albo „Beso” i jego żony Jeka-tieriny „Keke” z domu Geładze ponad rok wcześniej, 6 grudnia 1878 roku. Ludzie Zachodu często nie uświadamiają sobie, jak inna była Gruzja: to niezależne królestwo z tysiącletnią historią, własnym starożytnym j ęzykiem, tradycjami, kuchnią i literaturą zostało wchłonięte przez Rosję po kawałku, pomiędzy 1801 a 1878 rokiem. Ze swym słonecznym klimatem, krwawymi

1

Nie uszło to uwagi innego wiejskiego chłopca, który urodził się zaledwie kilkaset kilometrów od Gori: Saddama Husajna. Kurdyjski przywódca Mahmud Osman, który z nim negocjował, zauważył, że gabinet i sypialnia Saddama są wypełnione książkami o Stalinie. Dzisiaj miejsce urodzenia Stalina, chata w Gori, jest obudowana wspaniałą kolumnadą świątyni z białego marmuru, wzniesionej przez Ławrientija Berię, i stanowi centralny punkt Bulwaru Stalina w pobliżu Muzeum Stalina.