06

Wzorce powietrzne wykonane są również jako kondensatory z zmiennej pojemności (wzorce nastawne). Dla ochrony przed wpływami obcych pól elektrycznych kondensatory powietrzne umieszcza óę w metalowych obudowach, stanowiących jednocześnie ekrany elektrostatyczne. Z ekranem połączony test zacisk O. Jeżeli zacisk ten połączyć z zaciskiem l, to pojemność wzorca (pojemność między zaciskami I oraz il) równa jest:

C = C|2 + C₂(ł

C12 - pojemność między elektrodami kondensatora,

Cjy — pojemność elektrod względem obudowy.

Przy połączeniu zacisku O z zaciskiem 11 pojemność wzorca wynosi:

C = C12 + Cio

C10 - pojemność elektrod względem obudowy.

Pojemności Cio i Cno podane są na tabliczce znamionowej wzorca.

Pojemność znamionowa wzorców powietrznych nienastawnych zawiera się w granicach od 10 do 100 000 pF. Najwyższe dopuszczalne napięcie pracy tych wzorców nie przekracza 5 kV Wzorce powietrzna nastawne budowane są o pojemności do 3000 pF z regulacją od 10 do 100% wartości znamionowej.

Kondensatory wzorcowe mikowe mają stosunkowo niewielkie wymiary dzięki dużej przenikalności dielektrycznej względnej miki równej 4+S oraz dużej wytrzymałości na przebicie (60 kV/n\m). Kondensatory te wykonane są w postaci słupka złożonego z pasków folii miedzianej lub cynowej przedzielonych paskami miki. Paski z folii są elektrodami. Całość jest impregnowana parafiną i umieszczona w szczelnej coudowie.

Wzorce mikowe buduje się o pojemności do 1 pF na napięcia pracy nie przekraczające I kV. Pojemność ich określa się z taką samą dokładnością jak pojemność wzorców powietrznych. Stałość pojemności wzorców mikowych jest duża. Pojemność zmienia się nie więcej niż 0,01 do 0,02% rocznie.

WZORZEC INDUKCYJNOŚCI

Wzorce wtórne (użytkowe) indukcyjności własnej są to cewki nawinięte wielowarstwowe na korpusach marmurowych lub porcelanowych przewodem skręconym z wielu cienkich drutów' izolowanych emalią. Poszczególne warstwy przekładane są papierem izolacyjnym. Gotową cewkę impregnuje się w próżni parafiną.

Wzorce wtórne (użytkowe) Indukcyjności wzajemnej nawija się najczęściej podobnie jak i wzorce indukcyjności własnej, ale dw-oma przewodami jednocześnie. Istnieją również wzorce, przy których oba uzwojenia umieszczone -są w oddzielnych przegrodach wspólnego korpusu. Indukcyjność wzajemną mierzy się między uzwojeniami.

Wzorce indukcyjności budowane są dla wartości własnej od 0,1 mH do 1 H i dla wartości indukcyjności wzajemnej od 1 mH do 0,1 H. Odchylenia indukcyjności od wartości znamionowej wynoszą ok.. 0,001% przy 20°C_ł przy prądzie stałym. Z wzorców można korzystać również i przy' prądzie zmiennym o częstotliwości nie przekraczającej 10⁴ Hz.

Prócz wzorców o stałej wartości indukcyjności spotyka się również wzorce o wartości zmiennej. Do takich wzorców należy tzw. „wariometr”. Składa się on z dwóch krągłych cewek: stałej i ruchomej. Cewka ruchoma, umieszczona wewnątrz cewki stałej, daje się obracać dookoła osi. Wartość indukcyjncści wzajemnej obu cewek zmienia się w zależności od kąta, pod którym* przecinają się płaszczyzny cewek. Przy prostopadłym położeniu płaszczyzn cewek względem siebie indukcyjność wzajemna równa się zeru. Jeżeli natomiast kąt przecięcia się cewek jest większy niż 90°, to indukcyjność wzajemna zmienia znak. Przy szeregowym włączeniu obu cewek można zmieniać indukcyjność wypadkową w zakresie

6