dwu lub więcej cech głosu oraz wszelkie dźwięki pozajęzykowe, jak „uf’, „ach”, „eee” itd.;
• samoprezentacja człowieka, czyli jego wygląd fizyczny, budowa ciała, ubranie, fryzura, makijaż, biżuteria i noszone dodatki; elementy te dają dużo informacji o jednostce i czasami już na wstępie przesądzają
0 relacjach komunikacyjnych;
• dotyk jest ważnym sygnałem wyrażającym się w uścisku dłoni, poklepywaniu lub obejmowaniu drugiej osoby przy powitaniu lub w innej sytuacji; dotyk świadczy o stosunku emocjonalnym i zależy zarówno od uprzejmości, kultury osobistej, wychowania, preferencji jednostki, jak i od kontekstu kulturowego;
• proksemika, czyli zastosowanie w procesach porozumiewania się dystansu interpersonalnego i relacji przestrzennych między komunikującymi się osobami, wynikających ze struktury i z charakteru formalnego bądź nieformalnego przestrzeni oraz przedmiotów tam się znajdujących;
• chronemika, wykorzystująca czas jako sygnał komunikacyjny, np. punktualność, oczekiwanie, czas trwania jakiegoś zdarzenia etc.;
• elementy otoczenia: temperatura, oświetlenie, kolor mogą wpływać na zachowanie się ludzi, stymulować ich bądź odstraszać.
Komunikowanie niewerbalne pełni kilka funkcji, które wynikają ze
specyficznych relacji, jakie zachodzą między komunikowaniem werbalnym i niewerbalnym.
• Sygnały niewerbalne, określane jako „emblematy”, takie jak charakterystyczny ruch ręką lub głową, gest, znak, mogą być stosowane w miejsce słów i zdań, zastępując je (funkcja zastępowania).
• Sygnały niewerbalne, nazywane „ilustratorami”, uzupełniają komunikat werbalny, precyzują go, są komplementarne w stosunku do niego (funkcja uzupełnienia).
• Sygnały niewerbalne zwane „pozami”, pozwalają na ukazanie uczuć
1 emocji w znacznie większej skali niż jest ich rzeczywisty stan, akcentują je i eksponują, wyolbrzymiają, np. ból, lub w przeciwnym kierunku, ciało nadawcy ukrywa prawdziwe myśli i uczucia, ukazując znacznie mniej emocji (funkcja ekspozycji).
• Sygnały niewerbalne, nazywane „regulatorami”, mogą być użyte do kontroli i regulacji płynności konwersacji lub transakcyjnego komunikowania. Tę rolę odgrywać może nawiązanie kontaktu wzrokowego,
PODSTAWY KOMUNIKOWANIA SPOŁECZNEGO