10077 BMP

łagodzenia, oczarowywania itp. Obiektem perswazji są ludzie, przedmioty, idee, wartości, wszystko co można wartościować na płaszczyźnie intelektualnej, emocjonalnej i moralnej. Komunikowanie perswazyjne różni się tym od komunikowania informacyjnego, że przedmiotem wymiany nie jest czysta, obiektywna informacja, a celem ustalenie prawdy. Zasadniczą właściwością komunikowania perswazyjnego jest takie oddziaływanie nadawcy na odbiorcę, aby nakłonić go do akceptacji oraz zaadaptowania nowych zachowań i postaw zgodnych z intencją nadawcy, ale w sposób dobrowolny, tj. bez stosowania żadnych środków przymusu.

Komunikowanie perswazyjne to kompleksowy, interaktywny proces, w którym nadawca i odbiorca są połączeni werbalnymi i niewerbalnymi symbolami, poprzez które perswadujący próbuje wpłynąć na drugą osobę po to, aby zmienić jego reakcje, zachowania, ukształtować nowe postawy lub zmodyfikować już istniejące i sprowokować do akcji/działania.

Interaktywny charakter tego procesu jest konsekwencją działania odbiorcy, który jest skłonny podporządkować się perswadującemu lub przyjąć sugestie nadawcy, w zamian za realizację swoich życiowych potrzeb i życzeń. Obaj uczestnicy procesu komunikowania wchodzą zatem w specyficzny układ wzajemnego uzależnienia:

Nadawca realizuje potrzeby odbiorcy <--> Odbiorca akceptuje wpływ nadawcy

Z tego powodu V. 0’Donnell i J. Kable nazwali perswazję procesem interaktywnego uzależnienia²¹. Realizacja życzeń i potrzeb odbiorcy zależy od stopnia wrażliwości perswadującego i od poziomu komunikowania.

Celem perswazji jest, jak powiedziano wyżej, modyfikacja postaw i wpływanie na zachowania. Jest to zatem proces celowy, w którym nadawca ma określone intencje, takie jak:

•    zmiana istniejących postaw', tj. osłabienie postawy i zmiana jej znaku;

•    wzmocnienie istniejącej postawy;

•    uformowanie nowej, nie istniejącej dotychczas postawy.

Obok propagandy, która jest szczególnym przypadkiem, perswazja odgrywa olbrzymią rolę w procesach socjalizacji i uczenia się, a także resocjalizacji. Pozostaje ona w centrum zainteresowania polityków oraz

²¹ V. 0’DonnelI, J. Kable, Persuasiow. An Interactive Dependency Approach, Random House, New York 1982, s. 9.

KOMUNIKOWANIE JAKO PROCES 33