76312 Podręcznik Zaręby1

muzeów, pojedynczych dzieł sztuki itp., które również są narażone na zniszczeni powodowane przez zwiedzających i duże natężenie ruchu turystycznego.

Najistotniejsze szkody wyrządzane w środowisku społeczno-kulturowym regionói turystycznych zebrano w tabeli 3.

Tabela 3. Szkody w środowisku społeczno-kulturowym powodowane przez turystykę

Rodzaj szkody	Skutki w środowisku społeczno-kulturowym
Akulturacja	Zmiany obyczajów i stosunku do pierwotnych tradycji, przejmowanie wzorców zachowań od przyjezdnych
Komercjalizacja kultury regionalnej	Powstawanie kiczu, pseudopamiatek, zubożenie i zniekształcenie kultury materialnej i duchowej
Zanik autentyczności krajobrazu kulturowego i architektury	Kosmopolityzm i standaryzacja form architektonicznych, wprowadzanie obcych tradycjom regionu form architektonicznych, rozproszona zabudowa, zanikanie ładu przestrzennego i estetyki krajobrazu, urbanizacja terenów wiejskich
Niszczenie struktur społecznych i rozbijanie wspólnot lokalnych	Utrata autorytetu przez rodziców, „neokolonializm", wypieranie ludności miejscowej z prastarych siedzib przez koncerny turystyczne
Wzrost postaw konsumpcyjnych ludności miejscowej	Wszystko „za pieniądze", zanikanie rodzimych cech gościnności, życzliwości i zaufania
Pogorszenie jakości życia lokalnych mieszkańców; wzrost zjawisk patologicznych	Utrudnienia komunikacyjne, kłopoty z zakupami, brud, hałas, zanieczyszczenie środowiska, transfer groźnych chorób; wzrost przestępczości, prostytucji, alkoholizmu, narkomanii; przepływ dochodów z turystyki do organizatorów spoza regionów penetracji turystycznej
Szkody w materialnych dobrach kultury	Zniszczenia lub/i dewastacja obiektów zabytkowych i miejsc światowego dziedzictwa, wykopalisk archeologicznych, zbiorów muzealnych, dzieł sztuki itp.

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Jędrzejczyk I., Ekologiczne funkcje i uwarunkowania turystyki, Wyd. „Śląsk", Katowice 1995: Przecławski K.. Humanistycznepodstawy turystyki. Instytut Turystyki, Warszawa 1986; Bartosiewicz W.. Łaciak J.. Przemiany Społeczność? lokalnych pod wpływem turystyki, „Problemy Turystyki” 1991. nr 1/2.

1 Turystyka oddziałuje na środowisko społeczno-kulturowe regionów recepcji albol pośrednio - przez rozwój samej infrastruktury potrzebnej do obsługi ruchu turystycznego, albo bezpośrednio - pod wpływem już samych turystów. Turystyka wiąże się zwykle ze zderzeniem dwóch odmiennych kultur. O tym. jak silny wpływ wywierają wartości reprezentowane przez przyjezdnych na ludność miejscową terenów turystycznych, decyduje przede wszystkim:

•    wielkość różnicy kulturowej między rodzimą kulturą turystów a kulturą ludności: miejscowej, tzw. dystans kulturowy;

•    czas oddziaływania turystów na społeczność odwiedzaną;

•    różnice ekonomiczne między turystami a ludnością miejscową oraz możliwość wyrównania tych różnic dzięki wydatkom turystów, czyli środkom finansowym pozostawionym w regionie recepcji;

•    sposób zetknięcia się turystów ze społecznością lokalną (możliwość bliższego

26