6878601332

Salon nie jest więc mieszkaniem, ale dziełem sztuki, a jego lokatorzy też są wystylizowani na upiększone kopie zwykłych ludzi. Literatura realistyczna w opisie wnętrz posługiwała się metonimią: szczegół domu świadczył o charakterze właściciela. "Lubimy sądzić z umeblowania i tysiąca gracikćw w budoarze pięknej kobiety jeżeli nie o jej charakterze, to przynajmniej o jej upodobaniach i jej trybie życia"⁶⁰. Tak pouczał Lubowski, który w Kroku dalej zatytułował jeden z rozdziałów "Kalejdoskop salonu". Estetykę salonowego wnętrza opracował Kazimierz Kleczkowski⁶*. Jego zdaniem niedopuszczalny był tu kształt okrągły lub kwadratowy, gdyż czyni to wrażenie zamknięcia. Salon to przestrzeń publiczna; konieczne są więc okna i zwierciadła. Meble powinny być tak ugrupowane, by akcentowały dwa ogniska skupiające gości: wokół ko-minka i fortepianu.

Salon Łęckich to estetyczna funkcjonalność. U Stawskiej rzuca się w oczy nadmierna symetryczność, którą Rzecki trafnie interpretuje jako czekanie na gościa. U Krzeszowskiej wszystkie meble są pokryte pokrowcami, co dowodzi martwoty towarzyskiej salonu i mieszczańskiej oszczędności. Mieszczaństwo właśnie przyniosło kult bibelotu, pamiątki po sobie, która zastąpiła romantyczne inskrypcje na marmurze. Beznadziejność życia wetowano gromadzeniem śladów, stąd upodobanie w pokryciach z aksamitu i pluszu, przechowujących odcisk każdego dotknięcia⁶^. Dość przejrzeć słownik Lalki, by się przekonać jak wiele jest w nim nazw różnych mebli i przedmiotów codziennego użytku. Wystrój wnętrza mieszkalnego zawsze jest opinią o lokatorze, zwracanie uwagi na szczegóły nasyca styl powieści wyrazami konkretnymi.

Legendarne już opowieści o spostrzegawczości Prusa dopełniają powyższe wyjaśnienie w sprawie drobiazgowych wyliczeń.

W Lalce - inaczej niż w powieści naturalistycznej - nie spotykamy przeładowania opisów nagromadzeniami rzeczownikowymi. Autor zwraca uwagę na szczegół charakterystyczny, szczegól-

65