105

■FElll

43. Orgattcnrane suntrilUownuj słuiby pojkyjnej na rlemUch pobkdt w lalach 1919-1921

W tym czasie powołano Komendę Policji Terenów Przyfrontowych i Etapowych

z siedzib? w Konstancinie, nad którą władzę zwierzchni? powierzono insp. Tadeuszowi Zbrożkowi. Głównym zadaniem tej instytucji miało być tworzenie cywilnych jednostek policyjnych na ziemiach wschodnich w miarę posuwania się wojsk polskich na wschód. W efekcie tych działań 13 grudnia 1920 roku MSW utworzyło komendy PP okręgów: wołyńskiego, poleskiego i nowogródzkiego. Ostatecznie proces unifikacji służby bezpieczeństwa na ziemiach wschodnich zakończyło utworzenie 13 stycznia 1921 roku organów PP w pasie neutralnym na granicy, stworzonym na podstawie umowy polsko-radzieckiej z 12 października 1920 roku. W takich warunkach niecelowe było utrzymywanie nadal takiego sztucznego organu, jakim była Komenda Policji Terenów Przyfrontowych i Etapowych, dlatego zlikwidowano ją 14 marca 1921 roku.

Litwa Środkowa

W okresie tworzenia się II Rzeczpospolitej kwestia przynależności państwowej ziemi wileńskiej stała się przyczyną zbrojnego konfliktu polsko-litewskiego. Wojska polskie trzykrotnie zajmowały Wilno: w styczniu i kwietniu 1919 r. oraz ostatecznie w październiku 1920 roku w wyniku „buntu" dywizji gen. Lucjana Żeligowskiego. Wykonując^- polecenia J. Piłsudskiego, generał Żeligowski utworzył 12 października Komisję Rządzącą Litwy Środkowej. W łonie tej Komisji następnego dnia powstał Wydział Bezpieczeństwa Publicznego z płk. Lisowskim na czele. Podstawowym zadaniem tej komórki było rozpoczęcie intensywnego werbunku kadr do tworzonej policji oraz budowanie jej struktury organizacyjnej. Efekty tej pracy były zadowalające.

W bardzo krótkim czasie powołano do życia komendy miasta Wilna, powiatowe w Wilnie, śwręcianach, Oszmiamc oraz komisariaty w Wilnie. Pośpiech był zrozumiały, gdyż władzom rządowym w Warszawie zależało na udowodnieniu opinii publicznej, że na Litwie środkowej rozpoczęły działalność organy polskiej administracji politycznej.

I Dniem otwierającym nowy okres w działalności wileńskiej policji był 21 lutego 1921 roku. W tym dniu przekształcono Wydział Bezpieczeństwa Publicznego w Komendę Główną Policji I .itwy Środkowej z Czesławem Grabowskim na czele.

Litwa środkowa ostatecznie została złączona z państwem polskim na mocy uchwały Sejmu Ustawodawczego z 24 marca 1922 roku. Obszar jej stanowił jednostkę administracyjną nazywaną od tej pory Ziemią Wileńską, jednocześnie rozpoczął się ostatni etap unifikacji policji wileńskiej z ogólnopaństwową służbą bezpieczeństwa. Początkowo 6 kwietnia 1922 roku KG PP Litwy Środkowej została podporządkowana w sprawach organizacyjnych, dyscypliny i wyszkolenia KG PP w Warszawie, natomiast w sprawach służby bezpieczeństwa i czynności wykonawczych - delegatowi rządu w Wilnie. Z kolei 12 lipca tegoż roku KG PP Ziemi Wileńskiej wraz z podległymi jednostkami przekształciła się w Komendę XVI Okręgu PP w Wilnie.