101

Wl

43. Orgattcnrane suntulUowiiui słuitiy pd^jfK) na Mmluh pobkdt w lalach 1919-1921

wykonywanych przez podwładnych. Ta podwójna zależność służbowa stała się w przyszłości źródłem wielu nieporozumień kompetencyjnych, a jednocześnie wpływała na osłabienie siły korpusu policyjnego.

Organizacja Policji została dostosowana do podziału sadowego kraju. Władzę naczelną pełnił komendant główny, zależny bezpośrednio od ministra spraw wewnętrznych. Na szczeblu województwa działały komendy okręgowe, a na terenie powiatu funkcjonowały komendy powiatowe Policji. W pewnych sytuacjach teren działania komendy powiatowej mógł obejmować kilka powiatów. Ponadto w miastach wydzielonych funkcjonowały jednostki policyjne równorzędne do komend powiatowych. Najmniejszymi komórkami były komisariaty, dla których terenem działania mogły być całe miasta lub jego dzielnice, oraz posterunki, na terenie gminy, jej części lub kilku gmin. Na czele wymienionych jednostek organizacyjnych stali komendanci, jedynie komisariatami kierowali komisarze policyjni. Cały korpus policyjny został podzielony na dwie grupy funkcjonariuszy: wyższych i niższych. Do tej pierwszej grupy ustawa zaliczała: komendanta głównego, jego zastępcę, nadinspektora, inspektora, nadkomisarza, komisarza, podkomisarza i aspiranta. Do niższych funkcjonariuszy należeli: starszy przodownik, przodow nik, starszy posterunkowy i posterunkowy. Wyższych funkcjonariuszy mianował minister spraw wewnętrznych, niższych komendanci okręgowi. Ustawa w art. 7 sygnalizowała istnienie przy komendach okręgowych urzędów śledczych kierowanych przez naczelników.

Bardzo ważnym problemem był nabór kandydatów do służby w Policji Państwowej. Ustalono, że kandydat powinien spełniać następujące warunki: być w wieku 23-45 lat, legitymować się nieskazitelną przeszłością, obywatelstwem polskim, dobrą sprawnością fizyczną, znajomością języka polskiego i umiejętnością pisania i czytania. Sprawy natury personalnej były poruszane również w art. 25 ustawy, w którym określono zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wymieniono następujące kary: nagana zwykła, nagana formalna (zawarta w rozkazie dziennym), areszt do 7 dni, przeniesienie na urząd, gdzie były mniejsze dodatki, degradacja i wydalenie.

4.3. Organizowanie scentralizowanej służby policyjnej

na ziemiach polskich w latach 1919-1921

Ustawa z 24 lipca 1919 roku, ustanawiająca scentralizowaną i jednolitą służbę bezpieczeństwa, przez długi okres była tylko formalnym aktem. Jedynie na ziemiach byłego Królestwa Polskiego podjęto działania mające na celu organizację terenowych jednostek Policji Państwowej. Wynikało to z faktu, że władza centralna w Warszawie jeszcze nie zdążyła podporządkować sobie wszystkich ziem polskich. Niektóre władze dzielnicowe (np. byłego zaboru pruskiego) uważały się za niezależne od władz warszawskich i czekały na decyzję państw sprzymierzonych. Na innych terenach funkcjonowała