107

Pr złócc J**l red pruł dr lubJ K. PbrownlcKgo"Pudom toknbuk^i*. W.tm.r*i 3006. ISBN k.V->i;h-.ł|>2 0 C by WNT

<SODi, kataliza i peroksydaza glutationu SOD katalizuje reakcję dysniulacji amonorodmka ponadtlcnkowcgo do nadtlenku wodoru i tlenu cząsteczkowego. Katalaza bierze udział w reakcji rozkładu nadtlenku wodoru i pośrednio chroni komórkę pr/cd działaniem rodnika hydroksylowego. Peroksyda/a glutationu zawierająca selen katalizuje rozkład nadtlenku wodoru i nadtlenków lipidów; enzym pozbawiony selenu nie katalizuje redukcji nadtlenku wodom.

Do nieenzymatycznych antyoksydantów należą witaminy E i C oraz /i-karoten, zredukowany glutation <GSH>, moczany, ccmloplazmina. albuminy. kwas liponowy.

Na szczególną uwagę zasługu je kwas liponowy Kwas ten prawdopodobnie jest syntetyzowany przez organizmy zwierząt i ludzi w mitochondriach. Jednym z jego prekursorów jest cysteina Uważany on jest za jeden z najskuteczniejszych antyoksydantów (rys. 4.16).

Ryuinrk 4.16

BI cos

HOO

r

K

Cylopiszms

NAD’

(NAT)P‘)

Wt E- -

ROOH ^{W E}‘ ■

Kwa? liponowy w roli antyoksydanta

4.8. Działanie chemiczne - kancerogeneza chemiczna

Kancerogeny są substancjami, które mogą wywoływać zmiany metabolizmu i procesu różnicowania komórek, działając genoloksycznic (patrz rys 2 4) i cpigcnctyczmc (me uszkadzając DNA komórek). Należą one do wielu różnych grup chemicznych i nic można wskazać w ich budowie lub właściwościach wspólnej dla wszystkich cechy warunkującej właściwości rakotwórcze. Pośrednio może to wskazywać na istnienie różnych mechanizmów działania kancetogenów

Substancje kancerogenne można podzielić na kilka klas związków o różnej roli w procesie kancerogcnczy.

Kancerogeny genotoksyczne:

• bezpośrednie clcktrolilowe związki organiczne reagujące z DNA <np ctylcnoimina. 1.2.3,4-butadicnocpoksyd. iperyt siarkowy. A-mctylo-nitrozomocznik);

4.8. KANCCROCCNEŻA CHEMICZNA 107