087

Pr złócc J**l red pruł dr lubJ K. PtirownlcKgo"Pudom loknbuk^i*. 'K\«r«.r*i 2006. ISBN k.V->i;h-.ł|>2 0 C by WNT

Rozdział 4

Mechanizmy działania toksycznego

Jadwiga Szymariska

4.1._Uwagi ogólne

Mechanizmy działania luksu znego to pojęcie bardzo ogólne, obejmujące w określonych przypadkach działanie ostre, w innych - przewlekłe, a czasem skutki odległe Kfekty toksyc/ne mogą dotyczyć określonych narządów lub układów, np. efekty ncurotoksycznc. ncfrotoksycznc. hepatotoksycznc. Wszystkie te efekty mogą powstawać w wyniku jednego lub kilku mechanizmów.

Poznano mechanizmy działania tylko niektórych substancji toksycznych Na podstawie zcbianych mfomiacji można zatem przedstawić jedynie zbiór przykładów, których klasyfikacja ma charakter raczej arbitralny.

W omawianiu mechanizmów działania toksycznego przyjął się podział na dwie zasadnicze grupy: działanie fizyczne i działanie chemiczne- O efektach wywołanych działaniem fizycznym substancji mówi się wtedy, kiedy substancja działa precz samą tylko swoją fizyczną obecność w określonym obszarze ustroju, nic wchodząc w żadne chemiczne reakcje ze składnikami czynnymi układu. O działaniu chemicznym mówi się wtedy, kiedy efekt toksyczny jest uwarunkowany zajściem reakcji chemicznej między trucizną a określonym układem biologicznym ustroju Zdolność substancji do wywoływania efektów wskutek działania chemicznego towarzyszy zwykle jej chemicznej reaktywności, która umożliwia uczestniczenie w reakcjach biotransformacji

4.2. Działanie fizyczne

Zdolność działania w sposób fizyczny mają przede wszystkim substancje organiczne, nicclcktrolity. Są one zwykle dobrze rozpuszczalne w tłuszczach i dlatego łatwo przenikają barierę krew'mózg Gromadząc się w tkance

87

A 2 UZIAIANIL rtZTCZNL