124

Ta część książki poświęcona jest takim umiejętnościom, które zazwyczaj mają największa znaczenie nie dla samego

dziecka, ale dla jego najbliższych.

Samodzielne jedzenie i pełna kontrola potrzeb fizjologicznych to marzenie wielu rodziców i opiekunów naszych uczniów. Nie są to umiejętności proste do nauczenia. Najczęściej mogą one wykraczać poza rzeczywiste możliwości dzieci. Wymagają dość dużego rozeznania dziecka w otoczeniu fizycznym, zdolności do złożonej manipulacji oraz dobrej orientacji w schemacie własnego ciała. Rozdziały te przeznaczone są więc przede wszystkim dla nauczycieli najbardziej sprawnych uczniów w interesującej nas grupie. Umiejętności praktyczne, jakich tu chcemy uczyć, będą wymagały od nas bardzo wiele cierpliwości, stopniowego dochodzenia drobnymi kroczkami do kolejnych etapów nauki oraz umiejętności współpracy ze wszystkimi, którzy

opiekują się dzieckiem. Nie da się nauczyć samodzielnego jedzenia i kontrolowania potrzeb fizjologicznych dzieci z głębokim upośledzeniem umysłowym bez współdziałania szkoły albo ośrodka terapeutycznego z rodziną dziecka. Na końcu tej trudnej drogi czeka nas jednak ogromna satysfakcja, adekwatna do ogromu włożonej pracy, czego z całego serca życzę.