17

dobrze korelują wyniki pomiaru obwodu ramienia, toteż są one najr/i. ■ i< i stosowane jako wskaźniki zmian masy mięśniowej i stanu odżywieni.i ■ << ganizmu białkiem.

Najczęściej stosowanymi wskaźnikami są: obwód ramienia — mieinMi* taśmą w połowie odległości między punktami anatomicznymi acitminm i olecranion, po lewej (nie dominującej) stronie ciała oraz obwód im, m ramienia i wyliczana na jego podstawie powierzchnia mięśni ramienia

Obwód mięśni ramienia wyliczany jest z wyników pomiaru oh\v<«hi ramienia i grubości fałdu skórno-tłuszczowego nad mięśniem lrójj-1-• m ramienia, wg wzoru:

Obwód mięśni ramienia = obwód ramienia — 3,14 x grubość I.iMii skórno-tłuszczowego nad mięśniem trójgłowym ramienia

Ocenę stanu odżywienia białkowego na podstawie powyższego wsi nika można prowadzić za pomocą poniższej tabeli:

Stan odżywienia	Kobiety	Mężczyźni
Dobry	23,2-20,9	25,3-22,8
Lekkie niedożywienie	20,8-18,6	22,7-20,2
Umiarkowane niedożywienie	18,5-16,2	20,1-17,7
Ciężkie niedożywienie	<16,2	<17,7

Wymienione pomiary i wskaźniki antropometryczne, zwłaszcza i< li ^ określane kilkakrotnie w stałych odstępach czasowych, dostarczaj;! «l< »!• nych informacji o zmianach zawartości tłuszczu i masy mięśniowią w Hf ganizmie. W przypadku gdy pożądana jest większa dokładność oceny. <•' •m|I się inne metody określania zawartości składników ciała, jak np. |>• bioimpendancji, badanie izotopowe (z wykorzystaniem ³H i ^luk). masy mięśniowej metodami obrazowania (USG, NMR) itp. Metody ¹¹ l"ł nakże wymagają kosztownego sprzętu laboratoryjnego i fachowei oh lilfl przez co nie mogą mieć zastosowania w szybkiej ocenie stanu od/ywMM przeprowadzanej w gabinecie lekarskim, w szkole czy w terenie    §

Pomiary antropometryczne są bardzo przydatne, gdyż mają wieli iltf{ z których najważniejsze to:    I

o nieinwazyjność i dobrze zdefiniowane procedury postępowania;

■ dostępność i prostota podstawowych instrumentów pomiarowych (\ą i i nośne, trwałe, relatywnie tanie i dostępne);    ifl

> możliwość zastosowania praktycznie w każdych warunkach oraz <11.i . I. ■ »i| nie dużych populacji;

duża dokładność pomiarów, pod warunkiem zastosowania wy-.i.nnlaiv*tt wanych technik postępowania.

Padania antropometryczne najczęściej znajdują zastosowanie gdy zachodzi potrzeba:

® ustalenia przeciętnej wysokości, masy ciała i innych jego wymiarów w populacji lub ściśle zdefiniowanej grupie osób;

© wyróżnienia jednostek niedożywionych lub przekarmionych;

© określenia wielkości i typu otłuszczenia oraz określenia stopnia ryzyka rozwoju niektórych schorzeń i odchyleń od prawidłowego stanu zdrowia; ® oszacowania stopnia ryzyka niedożywienia i oceny zmian stanu odżywienia w czasie;

© oceny międzypokoleniowych trendów sekularnych;

© zweryfikowania historii żywienia społeczeństw w odległej przeszłości.

Metody antropometryczne mają także swoje ograniczenia, do których zaliczyć można to, że:

© nie pozwalają w zasadzie na wskazanie innych niedoborów niż energetyczne i białkowe;

© mają mniejszą przydatność w ocenie krótkoterminowych zmian w stanie odżywienia;

© wartości pomiarów mogą być modyfikowane przez inne czynniki niż żywieniowe, np. przez niektóre choroby, nadmierną aktywność fizyczną lub jej brak, stan nawodnienia organizmu, wiek, inwalidztwo itp.; wymagają świadomego i uzasadnionego doboru odpowiednich danych porównawczych oraz punktów odcięcia wartości niskich i wysokich.

Błędy pojawiające się w antropometrii mogą znacząco rzutować na dokładność, powtarzalność, czułość i specyficzność pomiarów, a w konsekwencji wartość wyliczanych na ich podstawie wskaźników oraz interpretację wyników. Ponieważ niemal wszystkie wymiary antropometryczne korelują z wiekiem, dlatego ważne jest, aby znać dokładny wiek badanego.

7.2.3. Badania biochemiczne

Badania biochemiczne zwykle są prowadzone w drugiej kolejności i dotyczą osób wybranych na podstawie badań ogólnolekarskich i antropometrycznych. Stosowane są przede wszystkim wówczas, gdy poszukuje się subklinicznych slanów niedoborowych, lub gdy chcemy potwierdzić postawioną wcześniej diagnozę żywieniową lub kliniczną. Badania biochemiczne dostarczają obiek lywnych mierników stanu odżywienia badanej osoby lub grupy osób.

W ocenie stanu odżywienia wykorzystuje się trzy kategorie testów biochemicznych:

lesty informujące o zawartości składników odżywczych w płynach ust łojowych lub tkankach (np. w całej krwi lub jej frakcjach, w moczu, włosach, ślinie, paznokciach);

testy informujące o poziomie wydalania składnika odżywczego lub jego metabolitu w moczu;

lesty informujące o rtmkc|nnnhiych konsekwencjach niedoboru poszc/egól nych składników odżywczych, których miarą mogą by< np. zmiany ul