2009 01 01!0030

G. W N-jiliMfl S. J. fXjl!*r ( Ainur i'uA>»tdv.    iU)T

ISBN v?mu$M5>24-r o By WN PfcN 20iO

8.4. Względne znaczenie zmian stężenia gazów cieplarnianych    211

i rozprzestrzenienia ognia. W ostatnich latach obserwuje się również wyraźne zmniejszenie ilości emitowanych gazów przemysłowych na terenie Huropy i Rosji, ale wydaje się to równoważone zwiększonymi ilościami aerozoli emitowanych przez kraje Południa.

W przeciwieństwie do opartych na siarczanach wodnych aerozolach, ciemne czystki zwiększają radiacyjne wzmocnienie ocieplenia przez, gazy cieplarniane. W niektórych częściach Azji południowo-wschodniej lokalne ocieplenie zmniejsza zachmurzenie w czasie dnia. co powoduje dalszy wzrost ocieplenia. Aerozole pochodzenia przemysłowego również, w dużym stopniu wynikają ze spalania, a ich obecność stwierdza się zazwyczaj w niższych (< 2 km) warstwach troposfery. Ponieważ są one łatwo wymywane przez opady atmosferyczne, mają krótkie czasy przebywania w atmosferze, rzędu kilku dni, i ich udział w efekcie cieplarnianym ma charakter lokalny i jest krótkotrwały.

8.3

DO ZAPAMIĘTANIA

Woda i ditlcnck węgla absorbują duże ilości promieniowania IR i przyczyniają się do ocieplania klimatu. Inne gazy śladowe — metan, ozon, tlenek azotu(I) i CFC — również absorbują promieniowanie IR. szczególnie w zakresie ..okna". Wszystkie one są określane mianem gazów cieplarnianych. Zarówno naturalne, jak i antropogeniczne aerozole przyczyniają się do powstania efektu cieplarnianego.

8.4. Względne znaczenie zmian stężenia gazów cieplarnianych

W stężeniach, które są obecnie stwierdzane w atmosferze, wszystkie uprzednio wymienione substancje chemiczne absorbują promieniowanie podczerwone. W literaturze dotyczącej chemii atmosfery ta absorpcja promieniowania IR jest określana jako radiacyjne wzmocnienie ocieplania tang. radiative forcing), co zdefiniowano w tab. 8.4. Przynajmniej trzy czynniki brane są pod uwagę przy określaniu względnego znaczenia wzrostu stężenia danego gazu w atmosferze, określającego jego zdolność do udziału we wzmocnieniu radiacyjnym i stąd też w globalnym ociepleniu.

•    Aktualne stężenie substancji chemicznych w atmosferze. Zwiększanie stężenia gazów, które są obecne jedynie w ilościach śladowych w atmosferze, może wywierać duży wpływ na radiacyjne wzmocnienie ocieplania. Z drugiej zaś strony, jeżeli stężenie jest tak duże, że już następuje właściwie całkowita absorpcja promieniowania IR o określonej długości fali. to dodatkowa ilość tej substancji może jedynie zwiększyć absorpcję promieniowania na zewnętrznych krańcach pasm absorpcyjnych. Może to wywierać jedynie ograniczony wpływ na radiacyjne wzmocnienie.

•    Długości fali. przy których cząsteczki gazu absorbują. Jeżeli określona substancja absorbuje jedynie w takim zakresie widma IR. w którym absorpcja jest prawie całkowita dzięki obecności innych substancji, to wzrost jej stężenia może jedynie minimalnie