2009 01 023313

G W v.til $. I. IXil'ty (Am(f voAr»nU \ttr- -ISBN 9?¹4>4M5324'.1.0 by W PW SHi?

(min 4°C)

Ciepły klimat (lato)

Chłodna pogoda (jesień)

Pogoda zimna (zima)

Promieniowanie słoneczne pr/emka przez epihinnion. stymulując fotosyntezę glonów i produkcję tlenu Mała ilość promieniowania słonecznego osiąga hipolimnion: fotosynteza lam nie zachodzi, u rozkład bakteryjny muleni organicznej powoduje wyczerpanie się tlenu.

Oziębiona woda powierzchniowa opada na dno. wypychając denne warstwy do góry.

Powstaje środowisko jednonsdnc (pod względem temperatury i substancji pokarmowych).

Na powierzchni tworzy się lód. temperatura stosunkowo równomierna poniżej warstwy lodowej

Rys. 9.5. Sezonowe zmiany w pionowym profilu zbiornika wody w częściach świata o klimacie umiarkowanym

Te zależności sprawiają, że wody jeziorne i inne zbiorniki wody zachowują się

w sposób szczególny w trakcie sezonowych zmian temperatury (rys. 9.5).

1

   Podczas letniej cieplej pory roku jeziora osiągają stabilną strukturę (stagnacja) objawiającą się występowaniem trzech warstw (stratyfikacja), a mianowicie epilimnionu. metalimnionu i hipolimnionu. które są podobne do obserwowanych w przypadku oceanów'. Warstwę znajdującą się bezpośrednio przy powierzchni wody. nazywamy epi-limnionem. a jej charakterystyczną cechą jest spadek temperatury wraz z głębokością. Tutaj głębokość epilimnionu jest oczywiście znacznie mniejsza niż w przypadku wód morskich. Zakres różnicy temperatury i wynikający stąd rozmiar warstw zależy od temperatury powietrza i innych czynników klimatycznych, a także od rozmiarów i głębokości zbiornika wody.

•    Gdy kończy się ciepły sezon i nastaje okres długotrwałego ochłodzenia, woda w warstwie powierzchniowej staje się bardziej gęsta niż w cieplejszej warstwie leżącej poniżej. Prowadzi to do opadania dobrze napowietrzonej i zawierającej składniki pokarmowe powierzchniowej warstwy wody i wynoszenia ku powierzchni głębszych jej warstw. Proces mieszania, określany mianem inwersji, powoduje okres zwiększonej aktywności chemicznej i mikrobiologicznej.

•    W okresie zimnej pogody i utrzymującej się temperatury bliskiej punktu zamarzania wody w jeziorze rozwija się nowy typ trwałej (ale odwróconej) struktury. Podczas okresu zimowego lód pływa na powierzchni, a pod nim znajduje się woda o temp. bliskiej 0 C; temperatura wzrasta ku dołowi maksymalnie do 4 C.

•    Wraz ze wzrostem temperatury w okresie wiosennym zachodzi drugi okres intensywnego mieszania wód i cykl się powtarza w następnych latach.