2009 01 023614

C W vnl 4*.-n $ I. IXiłTv    W.rwwj 2iQ7

ISBN v?l-*V$M5J2*K1.' C by W r*N 20*0

472

17. Środowisko lądowe

gółowa wiedza o ilości i składzie minerałów tlenkowych występujących w glebach nie pozwala przewidzieć stopnia zatrzymania metalu przez glebę. Rozpatrzymy teraz inne przypadki, w których oddziaływania wywołują nienormalne efekty tego rodzaju.

Złożona kombinacja rozmaitych procesów fizycznych i chemicznych (abiotycznych i biotycznych), którym ulegają skała macierzysta oraz pozostałości organiczne, prowadzi do powstania subtelnie rozdrobnionego materiału, który nazywamy glebą. Odzwierciedlając pochodzenie i charakter materiałów macierzystych oraz środowisko geologiczne, w ramach którego ulegają one procesom wietrzenia i migracji, powstałe gleby wykazują szeroki zakres rozmaitych właściwości. Zróżnicowanie to jest widoczne zarówno w skali pionowej, jak i poziomej, a zmiany postępują w czasie. Powszechnie obserwowane właściwości wszystkich gleb są następujące:

•    gleba jest subtelnie rozdrobnionym, niejednorodnym, porowatym materiałem, składającym się z minerałów i/lub materii organicznej:

•    przestrzeń porów jest wypełniona powietrzem i/lub wodą. w zależności od uwilgotnienia.

Na rysunku 17.2 przedstawiono główne najczęściej spotykane cechy większości gleb.

cząstki gleby (szare) oraz pory wypełnione powietrzem (białe)

i wnri:i

R)S. 17.2. Gleba, warstwa powierzchniowa znacznej części środowisku lądowego. Trójfazowa mieszanina składa się z subtelnie rozdrobnionych cząstek organicznych i nieorganicznych oraz przestrzeni porów wypełnionych woda i/lub powicir/cm. Gleba jcsl bardzo niejednorodna zarówno w kierunku

poziomym, jak i pionowym

Gleba jest zatem układem trójfazowym, a całkowity opis jej roli w reakcjach przebiegających w środowisku oraz cyklach materii wymaga rozważenia oddziaływań związanych z tymi trzema fazami.