2009 01 025001

G W v.til $. I. IXil'ty (Am(f voAr»nU \ttr- -ISBN 9?*4>4M5324'.1.0 by W PW SHi?

S18    19. Chemia odpadów stałych

nie substancjami chemicznymi zbiorników wodnych zdarza się jedynie sporadycznie. Jednak pojawiają się problemy. Gdy odpady te pozostają w nienaruszonej postaci jako ogromne hałdy obojętnego materiału, są paskudne, a pył przenoszony przez wiatr jest problemem zarówno estetycznym, jak i potencjalnie niebezpiecznym dla zdrow ia. /. tych powodów czynione są wysiłki zmierzające do stabilizacji hałd. Za najodpowiedniejszą metodę stabilizacji uważa się zazwyczaj pokrywanie ich odpowiednim gatunkiem roślinności. Czyniąc to. należy uprzednio dokonać rozpoznania fizycznych i chemicznych właściwości odpadów jako środowiska, w którym te rośliny będą wzrastać.

Większość odpadowej skały płonnej ma stosunkowo jednorodny rozkład rozmiaru cząstek, wykazując średnią wartość rozmiaru odpow iadającą cząstkom piasku lub dużym cząstkom pyłu danego regionu (rys. 18.1). Ponieważ stężenie materii organicznej jest bliskie zera. nie ma czynników wiążących cząstki, co sprawia, że łiałdy nie wykazują prawie struktury ..gleby". W rezultacie przepuszczalność jest duża. drenaż zachodzi szybko, obserwuje się zatem bardzo ograniczoną zdolność do utrzymywania wody. Wszędzie tam, gdzie odpady są ciemnej barwy, ich albedo (współczynnik odbicia) jest małe i dlatego efektywnie absorbują promieniowanie słoneczne. Temperatura w czasie dnia na powierzchni materiału może być zatem wyjątkowo wysoka. Wszystkie te czynniki wzięte razem są odpowiedzialne za suche, gorące środowisko, które nic jest przyjazne dla wzrostu roślin.

Ponadto występuje tutaj drugi problem związany z wyborem gatunków roślinności, które mogłyby wzrastać na powierzchni składowisk tych mało szkodliwych odpadów. Skały płonne, takie jak pochodzące z. kiinberliłowych kopalni diamentów, nie zawierają naturalnych źródeł głównych pokarmowych składników roślin, takich jak azot. fosfor, potas i wapń. Ponadto zawarte w nich składniki mineralne są chemicznie obojętne, co oznacza, że uwalnianie mikroelementów' i śladowych substancji pokarmowych w dostępnej postaci nie jest dostateczne, aby podtrzymać wegetację większości roślin.

Jednym rozwiązaniem połączonych problemów' chemicznych i fizycznych jest wbudowanie materii organicznej (MO) do powierzchniowej warstwy odpadów. Jednocześnie z materią organiczną dodaje się nawozów chemicznych w okresie sadzenia i/lub wkrótce potem. Materia organiczna zwiększa ilość składników pokarmowych i zdolności do zatrzymywania wody. podczas gdy nawozy uzupełniają składniki pokarmowe. W przypadku braku materii organicznej zdolność wymienna w stosunku do kationów tego gruboziarnistego i nicrcaktywncgo materiału jest tak mała, że wszelkie kationy pozostające w wodzie są wymywane z hałdy, jeśli nie zostały natychmiast pobrane przez rośliny. Kompleksujące składniki materii organicznej dostarczają centrów kationowymiennych do zatrzymywania dodatnio naładowanych jonów substancji pokarmowych. Ponadto niektóre spośród organicznych składników kompleksujących rozpuszczają się i zwiększają szybkość procesu wietrzenia chemicznego. Skoro tylko ustali się cykl wzrostu roślin, naturalne procesy opadu roślinnego i rozkładu przynajmniej częściowo przyczyniają się do obecności materii organicznej w „glebie”. Proces powstawania gleby zachodzi nadal z coraz większą szybkością. Materia organiczna różnego rodzaju, np. kompostowane odpady miejskie lub osady ściekowe, mogą służyć do poprawy struktury hałd. Jest to dobry przykład połączenia dwóch materiałów odpadowych w celu wytworzenia użytecznego produktu.