2009 01 025846

G W v.til $. I. IXil'ty (Am(f voAr»nU \ttr- -ISBN 9?*4>4M5324'.1.0 by W PW SHi?

S24    19. Chemia odpadów stałych

polu. Jak wykazaliśmy w poprzednim rozdziale, zanieczyszczenie azotanami(V) wód po-wierzchniowych w Anglii jest przykładem konsekwencji wynikających z nieprawidłowej gospodarki azotem.

Wymywanie fosforu i potasu zachodzi w znacznie mniejszym stopniu, mogą one jednak zostać uwolnione w wyniku erozji i transportu suchych cząstek nawozu. Wskazywaliśmy już. wcześniej, żc niepunklowc (niezorganizowane) źródła zanieczyszczenia, szczególnie fosforem, wnoszą główny wkład do eulrofizacji niektórych powierzchniowych zbiorników wodnych.

Odpowiednio prowadzona gospodarka może ograniczyć chemiczne zanieczyszczenia wody spowodowane wykorzystywaniem odpadów zwierzęcych jako nawozu. Jest to ściśle związane z uwzględnianiem czynników, takich jak rodzaj gleby, nachylenie terenu, drenaż oraz sąsiedztwo wód płynących i warstw wodonośnych. Ilość nawozu rozrzuconego na danym obszarze musi być ograniczona i sięgać zazwyczaj 30 t • ha ¹ rocznic. Ważna jest również postać, w jakiej użyje się tego nawozu, tzn. w postaci wilgotnej, czy też suchej. Wprowadzenie na powierzchnię gleby trzydziestu ton nawozu na hektar jest równoważne dostarczeniu jednemu hektarowi ziemi świeżego nawozu pochodzącego od dwóch sztuk bydła lub czterech do pięciu wieprzy. Ponadto w celu zapewnienia maksymalnego poboru składników pokarmowych uprawy powinny być sadzone wkrótce po rozrzuceniu nawozu. W przypadku wymagających konsumentów, w rodzaju kukurydzy, szansa strat spowodowanych wymywaniem lub spływem powierzchniowym jest wtedy zmniejszona. Szczegółowa ..planowa gospodarka substancjami pokarmowymi" jest ważnym składnikiem planowania nowoczesnej i intensywnej gospodarki rolnej. Taka sytuacja występuje zazwyczaj w przypadku wielkostadnych gospodarstw, gdzie tysiące wieprzy lub dziesiątki tysięcy kurcząt hodowanych jest na malej ograniczonej powierzchni. Ilość wytworzonych odpadów w takich przypadkach może być równoważna odpadom wytwarzanym przez małe miasteczko, a ich usuwanie bez odpowiedniego przygotowania może mieć tragiczne konsekwencje.

Występują również problemy związane z zasoleniem gleby przez odpady zwierzęce. Całkowita zawartość soli (chlorków metali alkalicznych i ziem alkalicznych) w nawozie może być całkiem duża. w przybliżeniu 1-10% w stosunku do suchej masy. Ich stężenie w roztworze wymywanym z nawozu może być zatem istotne, a czasami nadmierne: wówczas wywiera szkodliwy wpływ na wzrost roślin lub na jakość wody gruntowej. Względne stężenia czterech głównych kationów maleją w następującym szeregu: wapń > potas > magnez > sód. Kolejność ta jest podobna do często obserwowanej w przypadku kationów występujących w sorbentach glebowych, nic zaburzają więc one normalnej równowagi jonowej. Niebezpieczeństwo zasolenia wywołuje całkowite stężenie soli. Jak można się było spodziewać, problemy te są bardziej istotne w suchych regionach Ziemi.

Kompostowanie

Jedną z atrakcyjnych metod unieszkodliwiania masowych stałych odpadów organicznych jest ich kompostowanie. Jest to proces biochemicznego rozkładu materii organicznej zachodzący w warunkach acrobowych (tlenowych), którego produktem jest trwały materiał