2009 01 021224

G W v.nl **.-« S I Dufly. (’A#«wvłv^*wU, W<ntwj itil? ISBN >-41-15324-3. C by W MN 20ifl

565

20.2. Trwałość chemiczna

Degradacja atrazyny zachodzi szybko w roztworach kwasowych i zasadowych, ale przy pośrednich wartościach pH. jakie panują w większości środowisk, przebiega bardzo powoli.

Przy pH 6 stała szybkości reakcji pscudopierwszego rzędu wynosi w przybliżeniu 10 ¹⁰ s \ co odpowiada okresowi półtrwania reakcji ponad 200 lat. Jednakże poza laboratorium hydroliza atrazyny zachodzi faktycznie w warunkach pozornie obojętnych. Wynika to częściowo z faktu, żc wartość pH wody w zbiorniku wodnym lub roztworu glebowego nic wskazuje rzeczywistej dostępności protonów lub jonów wodorotlenkowych dla pestycydu. Ponadto inne organiczne i nieorganiczne substancje mogą katalizować reakcję, należy więc także uwzględnić mikrośrodowisko stworzone przez substancje rozpuszczone lub fazy stale.

Właściwości układu gleba/woda — materia organiczna

Naturalna materia organiczna (NMO) jest źródłem jonów wodoru tworzących się w wyniku dysocjacji grup kwasowych, jest więc ona czynnikiem określającym ogólną wartość pH. podobnie jak i lokalną dostępność protonów. W roztworze lub jako ciało stałe NMO może oddziaływać silnie z wieloma innymi związkami organicznymi, co przedstawiono w rozdz. 12. Skompleksowane postaci substancji wykazują wówczas zmniejszoną lub zwiększoną reaktywność. Prawdopodobnie najbardziej istotny wpływ NMO na przebieg procesu degradacji odnosi się do procesów biotycznych. W glebie bogatej w¹ materię organiczną występuje zazwyczaj liczna populacja mikroorganizmów. Organizmy hcterotroficznc. z dclinicji. wymagają obecności powstałych wcześniej związków organicznych i gdy zużyją NMO. mogą również uczestniczyć w metabolizmie obcego związku. Substancje zymogenne, które wykorzystują określony biocyd. również uczestniczą w procesie degradacji.

Właściwości układu gleba/woda — substancje nieorganiczne

Wiadomo, żc jony metali w roztworze katalizują niektóre reakcje substytucji nu-klcofilowcj. W wyniku utworzenia kompleksu z atomem clcktronodonorowym, jak atom tlenu, elektrony są wyciągane /. cząsteczki, czyniąc ją bardziej podatną na atak nukleoflla, takiego jak cząsteczka wody. Hydroliza amidu jest tego przykładem:

R-C-NH-R'

O

NP- + r'_nh₂ + R-C- OH

M’^l+

R-C-NH- R' ^H I OH

Zwróć ponownie uwagę, że w przedstawionej sekwencji reakcji produkty końcowe mogą być w różnym stopniu sprotonowane. zależnie od ogólnej lub lokalnej wartości pH.