2009 01 021413

G W v.til $. I. IXil'ty (Am(f voAr»nU \ttr- -ISBN 9?*4>4M5324'.1.0 by W PW SHi?

S72    20. Biocydy organiczne

związki powinny zawierać duże podstawniki węglowodorowe, powinny być halogeno-wane. niejonowe lub kationowe i powinny mieć zdolność tworzenia wiązań kowalencyjnych z minerałami glebowymi. Wszystkie te czynniki będą sprzyjać oddziaływaniu związku z glebą, materią organiczną lub nieorganiczną, a tym samym zapobiegać jego transportowi z wodą. Z drugiej zaś strony hydrofilowość (matę wartości Kaw, Koc i K_d). a zatem i ruchliwość związane są z cząsteczkami o ograniczonej liczbie podstawników węglowodorowych i halogenowych, ale zawierającymi grupy dysocjujące i grupy polarne, jako cechy strukturalne.

• Gleba. Zwracamy uwagę na fakt. że materia organiczna jest w dużym stopniu odpowiedzialna za retencję i dlatego wykorzystuje się stale Kom lub Koc- Retencja jest częściowo związana z hydrofobowym charakterem znacznej części materii organicznej i jej oddziaływaniem z hydrofobowymi strukturami w ksenobiotycznym związku organicznym. Zazwyczaj, w mniejszym stopniu, retencja jest wynikiem oddziaływania między związkiem i powierzchniami minerałów. Ponieważ większość gleb ma znaczącą zdolność wymienną w stosunku do kationów, oddziaływanie z dodatnio naładowanymi cząsteczkami biocydu może mieć bardzo istotne znaczenie.

Parowanie

Ruchliwość pestycydów to nie tylko ich transport z fazą wodną przez porowate środowisko. Transport w fazie gazowej jest drugim sposobem przemieszczania się związków biotycznych w płaszczyźnie poziomej lub pionowej. Transport w fazie gazowej zachodzi w glebie, ale ze względów ilościowych nie jest on tak ważny jak transport z udziałem wody. Jednakże istotną rolę może odgrywać transport pestycydów w atmosferze ponad powierzchnią gleby.

Podstawową właściwością pestycydu określającą jego zdolność parowania jest jego prężność pary. W przypadku obojętnych, kowalencyjnych związków parametr ten zależy w dużej mierze od masy molowej i polarności związku: mała masa molowa i niepo-larna struktura sprzyja lotności. Wicie spośród ksenobiotyków wykazuje w temperaturze 25 C prężność par w zakresie od 10“⁶ do I Pa. (Dla porównania przypomnijmy sobie, że prężność par wody w tej samej temperaturze wynosi około 3()(K) Pa.). Wyjątek stanowią substancje o wyższej prężności par. do których zalicza się węglowodory o małej masie molowej, takie jak niektóre pozostałości ropy naftowej. Fakt, że prężność par wielu interesujących nas związków jest bardzo mała, nie oznacza, że straty wynikające z ich parowania można pominąć. W otwartym środowisku, nawet przy minimalnym ruchu mas powietrza, atmosferyczne ciśnienie cząstkowe związku jest bliskie zera, z wyjątkiem mi-krowarstwy pr/y powierzchni pestycydu. Może tam więc istnieć silna termodynamiczna skłonność do jego odparowywania lub sublimacji.

biocyd (ciekły lub stały) -* biocyd (gazowy)    (20.51)

Jednakże stopień parowania w bardziej znaczący sposób ograniczony jest czynnikami kinetycznymi niż termodynamicznymi. Warunki środowiskowe wpływające na szybkość parowania pestycydu obejmują jego lokalizację (tj. czy znajduje na powierzchni gleby.