2009 01 021428

O. W \»l iwo S. J. IXjIIv. C A.MW vx\Ar*vdu», ^ttnrj 2C07 ISBN «?iwiuoM5>24-.i. C by WN PWN 200?

20.3. Ruchliwość (mobilność) biocydów

czy też został włączony do gleby), temperaturę otoczenia, prądy powietrza (wiatr) i charakter powierzchni, na której biocyd został osadzony. Oddziaływania chemiczne między biocydcm i glebą, te same. które hamują jego transport w wodzie, mogą w istotny sposób zmniejszać równowagową prężność pary i również zmniejszać szybkość przechodzenia ciała stałego w stan pary.

Jeżeli sporządzimy wykres zależności prężności pary od zawartości wilgoci w glebie. przy założeniu stałego stężenia biocydu w glebie, to obserwujemy wzrost prężności pary do momentu osiągnięcia stałej wartości (rys. 20.6). Gdy zawartość wody jest niewielka. siły utrzymujące skondensowaną fazę biocydu na powierzchni cząstek gleby działają w kierunku zmniejszenia parowania. Jednakże wraz ze wzrostem zawartości wilgoci ulega ono zwiększeniu. Wynika to z faktu, że cząsteczki wody zajmują centra adsorpcyjne i uwalniają biocyd, który może znacznie szybciej parować. Region plateau pojawia się wtedy, gdy wszystkie centra aktywne zostaną pokryte warstwą monomolcku-larną. a związek zostaje uwolniony od wpływu matrycy gleby. Dla substancji dostatecznie rozpuszczalnych są to warunki, w których biocyd paruje z samej wody, a w momencie osiągnięcia stanu równowagi można je opisać prawem Hcnry'ego (rozdz. 11).

wysoka temperatura

Rys. 20.6. Równowagowe wartości ciśnienia cząstkowego związku organicznego w glc bic o zmiennej zawartości wody. Przy małych wartościach wilgotności gleby retencja związku jest związana z oddziaływaniem z glebą. Wartości plateau są charakterystyczne dla piyzności par substancji rozpuszczonej nad jej nasyconym roztworem wodnvm    zawartość wilgoci w glebie /%

Gdy rozpatrujemy proces parowania z powierzchni ciała stałego, jak w przypadku gleby, prężność par czystej substancji chemicznej stanowi jej najważniejszą właściwość. Jednakże często mamy do czynienia z sytuacją, w której parowanie zachodzi z powierzchni roztworu wodnego, jak wtedy, gdy herbicydy są stosowane do ograniczenia wzrostu chwastów wodnych lub wykorzystywane w uprawach ryżu na terenach podmokłych. W przypadku substancji rozpuszczalnych równowagową prężność par określa również prawo Henry ego.

Rozpylenie biocydu na rośliny powoduje jego sorpcję na ich powierzchni w wyniku działania sił retencji, a także absorpcję do warstwy znieczulającej tkankę roślinną. W ostatnim czasie⁶ postulowano, że parowanie z powierzchni roślin i również z organicznej frakcji gleby najlepiej opisuje bezwymiarowa stała K_0A oktanol/powietrze. analogiczna do stałej Kcw oklanol/woda. Można to wyjaśnić tak. żc materiał roślinny wykazuje zarówno charakter hydrofilowy, jak i hydrofobowy, co jest dobrze reprezentowane

'T. Harncr. D. Mackay. ..Mcasurcmcnt uf octanol-air partuion cocfticicnts for chlorobenzcncs, PCBs and DDT". Łmiron. Sci. Techno! . 29. 1599 (1995).