2009 01 02 0231

O. W \»l iwo S. J. IXjIIv. C A.MW vx\Az*vdu», ^ttnrj 2C07 ISBN «?iwiuoM5>24-.i. C by WN PWN 200?

309

12.3. Materiał huminowy (humusowy)

dalej, przy czym cząsteczki stają się mniejsze i wystarczająco hydrofitowe, aby rozpuszczać się w roztworach zasadowych. Ostatecznie cząsteczki stają się jeszcze niniejsze i dostatecznie bogate w tlen. aby rozpuszczać się zarówno w kwasic, jak i w zasadzie.

Wyczerpująca degradacja daje związki o strukturze zachowującej pewne cechy substancji pierwotnej, ale wykazujące również wyraźne zmiany strukturalne w stosunku do materiału macierzystego.

Tworzenie się materiału huminowego — szlak syntetyczny

Hipotezy opierające się na idei kondensacji i polimeryzacji sugerują, że biopolimery roślinne są początkowo degradowane do małych cząsteczek, po czym cząsteczki te ponownie ulegają polimeryzacji, tworząc substancje huminowc. Zaproponowano, że po-litenole syntezowane przez grzyby i inne mikroorganizmy, wraz z uwolnionymi podczas utleniającej degradacji ligniny, ulegają polimeryzacji utleniającej. Następstwem takiego przebiegu reakcji jest to. ze kwasy fclwowc stają się prekursorami kwasów huminowych. a następnie huminy (odwrotnie niż w teorii degradacyjnej).

Hipoteza może wytłumaczyć zaobserwowane znaczne podobieństwo materiałów huminowych utworzonych z wielorakich prekursorów makrocząsteczkowych w różnorodnych środowiskach. Dwa zaproponowane szlaki wykazują wspólne cechy i obydwie drogi można włączyć do rzeczywistego powstawania materiału huminowego zależnie od środowiska. Na przykład szlak dcgradacyjny może przeważać w osadach mokrych i na ogół w środowisku wodnym, podczas gdy w przypadku gleb w surowym klimacie kontynentalnym może być preferowany schemat polimeryzacji.

Cechy szczegółowe szlaku nie są całkowicie jasne, w każdym jednak przypadku powstawanie materiału huminowego związane jest z degradacją świeżej materii organicznej. Gdy procesy utleniającego rozkładu zbliżają się ku końcowi, produktami końcowymi są ditlenck węgla i woda. co można zapisać w uproszczonej postaci

{CH₂0} + 0₂ -> C0₂ + H₂0    (12.1)

przyjmując, żc materia organiczna w masie ma skład pierwiastkowy podobny do składu materiału węglowodanowego. Należy zwrócić uwagę, żc ta sumaryczna reakcja jest taka sama, jak reakcja opisująca spalanie biomasy. Z innych składników organicznych materiału roślinnego również powstają ditlenek węgla i woda jako podstawowe produkty rozkładu utleniającego. Gdy zakopiemy resztki roślin, tlen jest osiągalny w mniejszym