68
który nazywa się łupkiem, a nakoniec tekturą smołowcową. Na dachu są kominy, przez które dym z pieców wychodzi.
Kościół jest to budynek poświęcony Boga. Schodzą się do niego ludzie dziękować Mu za wszystkie dobrodziejstwa i prosić o błogosławieństwo. Kościoły są większe od domów, murowane z kamienia albo z cegły, a niekiedy zwykle we wsiach drewniane. Przy kościołach często znajdują się wieże, czasem bardzo wysokie: na wieżach zawieszone są dzwony, zwołujące wiernych na nabożeństwo. W kościele są kaplice, ołtarze, przy których się nabożeństwo odprawia: ambony, z których księża miewają kazania; obrazy, chorągwie, ławki, świeczniki stojące na ołtarzach i pająki zawieszone u sklepienia. Or gany, na których organista podczas nabożeństwa przygrywa; konfeayonały do słuchania spowiedzi; okna kościelne zwykle duże, miewają czasem szyby kolorowe. Pizy wejściach znajdują sio kropielnice z wodą święconą: koło wielkiego ołtarza bywa z boku pokój zwany zakryatyą. Przy niektórych kościo*
/
lach są klan*tory. w których mieszkają zakon ni ki i zakonnice.^
l»o miastach i wsiach znajdują sio budynki przeznaczone do nauki, a zwane szkoła. Tam dzieci i młodzież chodzą w dnie powszednie uczyć się. W szkołach są ławki rzędami ustawione, w których dzieci siadają: na środku stół, przy którym siedzi nauczyciel; obok niego na podporach duża, czarna tablica na której kredą pisze się i liczy. Dzieci mają książki, z których sio uczą, i kajety, albo sok storny, na których piszą ołówkiem lub piórem. Książki i kajety noszą się w tekach, a pióra i ołówki w piórnikach. Dzieci grzeczne i pilne w końcu roku otrzymują nagrody lub pochwały, sprawiając tem rodzicom wielką radość. Dzieci niegrzecznych i niepilnych nikt nic kocha.
Miasto jest zbudowane domami, między któremi znajdują się kościoły. W małych miasteczkach najwięcej bywa domów bezpietro-wych, w dużych zaś miastach są domy jedno,