klsti186

218

ROZDZIAŁ 5. UPHAWA S09Ł1N

w Afryce, Azji południowej tnp. w Indjach) i wschodniej (np. w Chinach). WIndjachmiało ono nawet w końcu XVIII stulecia panować wyłącznie.

Uprawa H. hexastichum jest prastara, ślady jej znaleziono podobno śród resztek palowych budowli neolitycznych w regjonie Alp i w Italji. Znaleziono je i śród resztek palowych budowli z okresu bronzu. Także starożytni Egipcjanie ten gatunek hodowali. Zastrzec się tu jednak należy, że nowszego krytycznego zestawienia przedhistorycznych znalezisk jęczmion, a także wszelkich innych zbóż dotychczas nie posiadamy. Najnowsze znakomite wydawnictwo „Real-lexikon der Vorgeschichte“, wydawane pod redakcją M. Eberta, nie stoi na poziomie pod względem wiadomości z zakresu przedhistorycznej uprawy roślin. Powierzono ten dział E. Hahnowi, który zamiast dać szczegółowe krytyczne przeglądy znalezisk, skorzystał swoim zwyczajem z okazji, aby po raz niewiadomo już który powtórzyć swe, poczęści słuszne, w znacznej jednak części zupełnie fantastyczne, pomysły paleoetnologiczne.

Drugi z obchodzących nas tu gatunków H. vulgare L. (jęczmień czte:rorzę.dowy_v.fig. 193, b) jest najpospolitszym jęczmieniem w Serbji, Bułgarji, u Słowian wschodnich, na znacznych obszarach rdzennej Polski etc. Poza ziemiami słowiańskiemi uprawiany jest w Skandynawji, Anglji i t. d., głównie zaś w Iberji, we Włoszech i w północnej Afryce. Sieją go też pospolicie w Azji środkowej (Turkiestan) i wschodniej (Chiny). — Według dotychczasowych wskazówek prehistorji jęczmień czterorzedowy zjawił się w Europie znacznie później niż H. hezastickum.N7e“ znamy go do tej chwili zupełnie z Europy z przed czasów rzymskich. Natomiast był hodowany w starożytnym Egipcie.

O ile uprawa jęczmienia sześciorzędowego wyraźnie się dziś cofa, o tyle uprawa ostatniego z obchodzących nas tu jęczmion, mianowicie dwurzędowego (H\ disłichum L.), rozpowszechnia się coraz bardziej. Tak przynajmniej ma się rzecz w Polsce. W rdzennej Polsce (na północnem Mazowszu, Kujawach i we wschodniem Poznań-skiem) były przed 30—50 laty liczne okolice, które bądź niedawno zapoznały się z H. distiehum, bądź też nie uprawiały go jeszcze wcale >. W tym czasie nie znała go też jeszcze przeważna część polskiej Białorusi (dorzecze Wilji i Niemna)⁸. Natomiast dziś jęczmień dwurzędowy jest pospolity w całem naszem państwie, a w niektórych okolicach na Kaszubach oraz na zachodnich i południowo-zachodnich krańcach Polski lud wogóle nie pamięta innych gatunków. — Mało-rusini przed półwiekiem uprawiali H. distiehum tylko tu i owdzie. W Bułgarji i Serbji sieją go dzisiejsi włościanie dość rzadko. Poza Słowiańszczyzną główny zasiąg uprawy dwurzędowego jęczmienia

’> * Mówię tu wyłącznie o warstwach włościańskich.