skanowanie0001 (218)

ROZDZIAŁ 4

RELACJE W TERENIE

Badania etnograficzne mogą być prowadzone w bardzo zróżnicowanych środowiskach: na wsiach, w miastach, w sąsiadujących dzielnicach, halach fabrycznych, podziemnych korytarzach kopalń, farmach, sklepach, różnego typu biurach, salach szpitalnych, teatrach objazdowych, więzieniach, barach, kościołach, szkołach, uniwersytetach, fundacjach dobroczynnych, sądach, kostnicach, na pogrzebach itp. Środowiska te różnią się ze względu na charakter stosunków, jakie panują i są pożądane, wśród żyjących i/lub pracujących tam ludzi. Co więcej, różnice występująrównież w obrębie każdego z tych środowisk. Wszelka zatem generalizacja na temat relacji w terenie będzie zawsze obarczona wyjątkami. Nie jest możliwe opracowanie jakiegoś katalogu zasad, które pozwoliłyby na nawiązanie dobrych stosunków pomiędzy prowadzącym badania etnografem a poddaną badaniu grupą ludzi. Nauka może zaoferować jedynie dyskusję na temat głównych metodologicznych i praktycznych założeń związanych z sytuacją etnografa w trakcie badań terenowych.

PIERWSZE REAKCJE

Ludzie w terenie, np. odźwierni i sponsorzy, będą starali się zakwalifikować etnografa do jakiejś grupy osób znanych im z własnego doświadczenia. W ten sposób będą wiedzieli, jak zachować się w stosunku dó badacza. Niektóre osoby bądź grupy ludzi mają bardzo nikłe pojęcie na temat badań społecznych. W efekcie, jak zauważyliśmy w poprzednim rozdziale, badacze są niekiedy uważani, przynajmniej na początku, za szpiegów, kontrolerów podatkowych, misjonarzy itp. Kapłan, na przykład, donosi, że rybak z Nowej Anglii, gdzie prowadziła bada-