klsti371

364. Dwurożne podkładki pod okrycie głowy. — 1. Gub. Oreł. Z. S. S. R. (Mat. po etn. Rossii, t. 1, r. 1910, str. 9, fig. 15). 2. Okolice m. Bratislava, Czechosłowacja. (A. Vaclavik, Podunajska dedina, tabl, 35, fig. 74 a).

różnił się tem od kasimowskiego, iż naroża były tu skierowane ku tyłowi. Także u Georgiego (r. 1783) znajdujemy wiadomość, że „nad Oką w okolicy Muroma etc.“ czepiec ma kształt półksiężyca, obróconego końcami dogóry. Wreszcie i Lepechin opisał nam „wysokie czapki, zakończone dwoma rogami“, a noszone przez kozaczki dońskie (r. 1769). Późniejsi autorzy dodali bardzo wiele do dawniejszych wiadomości, opisując m. i. stroje z „wygiętemi rożkami na przedzie, bardzo podobnemi do rogów krowich" i t. p. Okazało się, że dwurożny strój był szczególnie rozpowszechniony u Wielkorusów w dorzeczu Oki, począwszy od górnego jej biegu, a kończąc na dolnym. Poza tem spotykał się także nad środkową Wołgą i u Kozaków dońskich (fig. 364, i i 365; tabl, XIX, 2).

365. Dwurożny strój głowy, używany przez Kozaczki, zamieszkałe dziś w Anafołji, a pochodzące z nad Donu. Żivaja Starina, t. 6, r.l>96, rys. 4.

Ale zaznaczyliśmy już wyżej, że kłobuki z poprzecznym grzebieniem na głowie również tu zdają się należeć; jakoż ich wewnętrzna konstrukcja zdradza nieraz ich bliskie pokrewieństwo ze strojami dwurożnemi. Te zaś kłobuki spotykamy nietylko na południowej Wielkorusi, lecz i na północnej. Jakoż główny obrzędowy strój kobiety „z dwoma rogami" opisuje nam P. Sejn nawet ze skrajnej północy Rosji, a mianowicie z pomorzą w gu-bernji archangielskiej.

Jeśli teraz z obszarów wielkoruskioh przeniesiemy wzrok ku zachodowi, to dwurożne kłobuki ukraińskie i podobne kłobuki oraz obrączki poleskie (z tabliczką, z wzniesieniem w rodzaju jaskółczego ogona, z wygięciem) natychmiast nam zdradzą swemi charakterystycznemi kształtami, dobrze nam już znaną, choć tu inaczej zaznaczającą się, tendencję do dwurożności. Nawet dalej na zachodzie: u Małorusinów nad Bugiem i Tanwią oraz u Lasowiaków w rdzennej Polsce widzimy obrączki tak załamane, że tworzą dwa kąty czy rogi (fig. 360, i). Częstokroć zawój, nakładany na taką obręcz, przypina się jeszcze szpilką pośrodku nad czołem między obu kantami podkładki w tym wyraźnie uświadomionym celu, aby zwiększyć „rogi". Postępując jeszcze dalej na południowy zachód, odnajdujemy dwurożny strój na południowo-zachodniej Słowaczyźnie u ludności tamtejszej pocho-