klsti490

518

C. MOSZYŃSKI: KULTUBA LUDÓW i

w mieszkaniach'. Szczególną zaś uwagę musi zwrócić na zasięgi wszelkich dawniejszych i dzisiejszych pieców mieszkalnych w Europie środkowej, wschodniej i północnej, uwzględniając przedewszyst-kiem kształt i wielkość oraz użytkowanie i nazwę nalepy, to jest przypiecka. wreszcie zwyczaj gotowania w jamie pieca, albo na nalepie, albo — latenT na nalepie" a zimą w piecu (jak to np. widzimy w niektórych wschodnich okolicach rdzennej Polski), lub wreszcie latem w osobnym budynku, kontynuującym prastare mieszkanie z otwartem ogniskiem, a zimą w izbie na nalepie pieca (co się np. praktykuje w niektórych okolicach, zamieszkanych przez Wotjaków). Także dokładnie musi być zbadane rozmieszczenie i wahanie znaczeniowe nazw, służących pospolicie do oznaczenia mieszkań, ogrzewanych piecem (np. izba i t. p.).

Dopóty, dopóki te żmudne prace przygotowawcze nie zostaną sumiennie wykonane, nie warto jest poprostu zagłębiać się w genezę, obchodzącego nas przedmiotu. Na każdym bowiem kroku badacz zmuszony jest stawiać pytajniki, nigdy nie mając pewności czy się nie myli i innych w błąd nie wprowadza. Ograniczymy się więc tu do uwag raczej opisowych, niezapuszczając się zbytnio w zagadnienia genetyczne.

Prehistorja pieca mieszkalnego na terytorjach poza-słowiańskich przedstawia się dotychczas, jak widać z danych, zebranych w „Reallexikon der Vorge-schichte“ M. Eberta, zupełnie niejasno. Co do terytorjów, zajętych dziś przez Słowian, to, sądząc według informacji, dostarczonej L. Niederlemu przez Ć. Chvojkę, najdawniejsze znaleziska pieców wewnątrz mieszkań (a zarazem pie-461. Piece przedhistoryczne, a Mo- _C(5_{W W}ogóle) odnosiłyby się jakoby mn.

PO.S - fvLe^Rv°o^m po;.^gm: ^w- ^doIIr^IV wieku p°^Chr-²- ^Chodziłoby jów, Niederle SSOK-1.1 2 r. 1913    ° jakieś beczkowate piece, odkopane

str. 842, tabl. 54, fig. i i 4. w mieszkaniu przedhistorycznem w powiecie latyczowskim na wschodniem Po-

piekarniane stoją nazewnątrz chaty, natomiast u Baszkirów bywają umieszczane opodal obejścia na wygonie w pewnego rodź aj u osobnej ziemiance. Na Kaukazie można widzieć piece bądź pod golem niebem, czy też pod daszkiem, bądź w osobnych budynkach.

¹ Tak np. piece hutnicze bywały umieszczane w chatach zarówno w Azji (Ałtaj) jak i w Europie (Wołyń; ob. § 371).

¹ Niepewne znalezisko z Podbaby opuszczam.