Sprężarki wyporowe charakteryzują się przetłaczaniem od strony ssawnej do tłocznej ściśle określonych (ciężarowo) dawek sprężanego czynnika, a charakter pracy takiej sprężarki jest nieciągły, pulsacyjny.
Jak już wspomniano sprężarki wyporowe mogą być tłokowe, łopatkowe i śrubowe.
Zasadę działania sprężarek tłokowych najłatwiej jest rozpatrzyć na przykładzie przedstawionej na rysunku 7.1 sprężarki jednostopniowej, której mechanizm korbowy zamienia ruch napędzającego ją silnika (np. elektrycznego, tłokowego parowego, spalinowego) z obrotowego na posuwisto--zwrotny. Organem roboczym sprężarki jest tłok 1, szczelnie dopasowany do cylindra, zamkniętego po lewej stronie głowicą, w której znajdują się dwa zawory: ssawny 2 i tłoczny 3.
Cykl pracy sprężarki rozpoczyna się od ruchu tłoka 1 w prawo od lewego skrajnego położenia (ZZP — zewnętrzny zwrotny punkt). Wskutek ruchu tłoka, zawarta między tłokiem a głowicą przestrzeń zwiększa się i powstaje w niej podciśnienie. Pod wpływem różnicy ciśnień między ciśnieniem w zbiorniku A i ciśnieniem w cylindrze otworzy się zawór ssawny 2 i czynnik gazowy (np. powietrze) ze zbiornika zacznie wypełniać cylinder sprężarki. Gdy tłok dojdzie do prawego skrajnego położenia (WZP — wewnętrzny zwrotny punkt), w cylindrze znajdzie się maksymalna objętość zasysanego powietrza, równa objętości skokowej cylindra sprężarki
238