Problemy globalne gospodarki światowej0001 bmp

208

Istotną barierą w rozwoju krajów biednych jest też niewątpliwie pogarszanie się w nich warunków środowiska naturalnego objawiające się m.in. wyjałowieniem gleb, zmniejszaniem się powierzchni obszarów leśnych, ginięciem wielu gatunków floty i fauny, co jest spowodowane głównie taką działalnością ludzkąjak wyrąb lasów, zaorywanie pastwisk i nieużytków oraz powszechne zanieczyszczanie środowiska.

W najnowszych opracowaniach poświęconych problemom gospodarki światowej podkreśla się często, że występują w niej trzy procesy:

-    dynamiczny rozwój wymiany międzynarodowej,

-    intensyfikacja międzynarodowych przepływów kapitału,

-    wzrost liczby i wielkości korporacji transnarodowych.

Dostrzegając pozytywną rolę pierwszego z nich, wydaje się jednak, że wiele z tych prac nie informuje dostatecznie o niebezpieczeństwach, jakie pozostałe dwa procesy stwarzają dla państw mniejszych i biedniejszych. Coraz liczniejsza grupa ekonomistów wskazuje więc, że z pozytywnych efektów procesu globalizacji korzysta tylko 20-25% ludności świata. Zwracają oni również uwagę, że nierówność społeczna występująca w krajach słabo rozwiniętych nie sprzyja ich rozwojowi gospodarczemu. Donoszą że relacja sumy dochodów krajów najbogatszych do sumy dochodów krajów najbiedniejszych w 1960 roku wynosiła 20:1, a w 1989 roku aż 60:1 oraz że w latach następnych uległa dalszemu pogorszeniu. Według UNICEF w latach 1980-1990 w najbiedniejszych krajach Trzeciego Świata wystąpił nawet spadek dochodów na mieszkańca od 10 do 15%.

We wrześniu 2000 roku w siedzibie ONZ przywódcy 147 państw ustalili Milenijne Cele Rozwoju, obejmujące m.in. zobowiązanie do zmniejszenia o połowę Tkali" skrajnego ubóstwa na świecie do 2015 roku. Ważną kwestią jest to, że spłata długów nie powinna przeszkadzać danemu państwu w realizacji celów związanych z rozwojem gospodarczym. Przedstawiciele krajów słabo rozwiniętych wyrażają również pogląd, że przyspieszona redukcja długów ubogich państw nie powinna powodować zmniejszenia otrzymywanej przez nie pomocy ani zwiększenia oprocentowania kredytów spłacanych przez inne kraj e słabo rozwinięte. Aby nie uszczuplać środków przeznaczonych na finansowanie rozwoju, redukcji zadłużenia powinna towarzyszyć zwiększona oficjalna pomoc na cele rozwoju, głównie w formie darowizn i bardzo nisko oprocentowanych kredytów.

Polemizując z ortodoksyjnymi przedstawicielami neoliberalizmu laureat Nagrody Nobla J.E. Stiglitz twierdzi, że zmiana monopolu państwowego na monopol prywatny wcale nie doprowadza do tworzenia gospodarki bardziej efektywnej i dynamicznej: „Polska i Chiny zastosowały inne strategie niż zalecane przez porozumienie waszyngtońskie. Z krajów wschodnioeuropejskich największy sukces odniosła Polska, a Chiny odnotowały najszybsze tempo wzrostu ze wszystkich większych gospodarek na świecie w ciągu ostatnich dwudziestu lat”.

TEST PRAWD A/FAŁSZ

1.    Proces globalizacji wyraźnie zmniejszył różnice w rozwoju gospodarczym między krajami bogatymi i ubogimi.

2.    Mieszkańcy krajów wysoko i słabo rozwiniętych podobnie oceniają proces globalizacji.

3.    Kraje słabo rozwinięte postrzegają proces globalizacji przede wszystkim jako szansę przyspieszenia rozwoju swojej gospodarki.

4.    Pierwotna akumulacja kapitału to gromadzenie zysku wytworzonego w przedsiębiorstwie na cele inwestycyjne.

5.    W latach pierwotnej akumulacji kapitału wszystkie kraje miały jednakowe szanse uczestnictwa w tym procesie.

6.    Kraje, które uczestniczyły w procesie akumulacji pierwotnej kapitału, mogły szybciej rozwijać swój przemysł.

7.    Tym, co przyciąga inwestorów zagranicznych do krajów słabo rozwiniętych, jest istniejąca tam duża liczba wysoko wykwalifikowanych pracowników.

8.    Mieszkańcy krajów słabo rozwiniętych często kojarzą liberalizację wymiany handlowej z upadkiem ich przedsiębiorstw i wzrostem bezrobocia.

9.    Najważniejszą barierą rozwoju krajów słabo rozwiniętych są złe warunki klimatyczne.

10.    Inwestycje infrastrukturalne są bardziej kapitałochłonne niż inwestycje bezpośrednio produkcyjne.

11.    Kraje wysoko rozwinięte charakteryzują się wyższym tempem przyrostu demograficznego niż kraje biedne.

rZTAlaimulacja pierwotna kapitału opierała się najczęściej na mniej lub bardziej zakamuflowanej grabieży bogactw w regionach kolonizowanych.

13.    W krajach słabo rozwiniętych brakuje środków na inwestycje infrastrukturalne.

14.    Duża nierówność społeczna jest jedną z dominujących cech wielu krajów słabo rozwiniętych.

15.    Kraje słabo rozwinięte mąjązazwycząj dodatnie salda bilansów płatniczych.

16.    Terms of tracie w krajach słabo rozwiniętych od wielu lat ulega poprawie.

17.    Bariera struktury demograficznej w krajach biednych wynika z tego, że w tych krajach jest więcej kobiet niż mężczyzn.

18.    Kraje słabo rozwinięte charakteryzują się stosunkowo niskim zadłużeniem zagranicznym.

19.    Zielona rewolucja była następstwem działań podjętych w celu ochrony środowiska.

20.    Współczynniki dzietności kobiet w krajach bogatych są zazwyczaj dużo niższe niż w krajach biednych.

21.    Wiele krajów rozwiniętych gospodarczo, a szczególnie Australia, Dania, Francja, Kanada i Stany Zjednoczone to kraje rolnicze.