stolarstwo1

03

zadziera tak bardzo często trafiające się w drzewie włókna pokręcone i sękowate.

Dobry i lekki pociąg hebla i uniknienie zadziorów, zależą głównie od stosownego pochylenia żelaza w oprawie i od dobrze zaciętego ostrza. Doświadczenie nauczyło, iż im żelazo jest więcćj pochylone ku podeszwie, tćrn łatwiej i lżej hebluje, lecz za to więcej zadziera; że do heblowania drzew miękkich potrzeba hebla z żelazem więcej ku podeszwie pochylonym, aniżeli do heblowania drzew twardych, 'i że to nachylenie zmieniać się musi stosownie do rodzaju hebla. Stosowne więc nachylenie żelaza dla każdego rodzaju hebli, przy ich opisie podamy. Wspomnieć tu tylko można, że heble do heblowania metali i drzewa służące, mają zwykle średnio następujące nachylenie żelaza względem "podeszwy :

Heble do heblowania cyny. . 90°, czyli że żelazo jest pionowe;

„    „    żelaza...... .    35"

„    „    kości i rogu ....    70"

„    „    twardego drzewa. .    GO"

.,    „    miękkiego drzewa .    45".

Ażeby żelazo nie tak łatwo zadzierało włókna, co szczególniej przy heblowaniu drzewa zadzierżystego się zdarza, przydaje się na żelazie druga żelazna piata, przez co ono przybiera nazwę żelaza podwójnego (n. doppeleisen, fr. double jer), i tern się od zwykłego żelaza różni, że przednia do drzewa obrócona płaszczyzna jego przykryta jest żelazną pokrywą (deckel), która sięga aż blizko ostrza żelaza, i ztąd na wewnątrz się zakrzywia, czyniąc z powierzchnią przednią żelaza heblowego kąt rozwarty. Żelazo podwójne jest koniecznie potrzebnćm przy heblowaniu ostatecznćm robót z drzewa twardego, ścisłego, skręcone włókna mającego, sękowatego lub mazerowego. Pokrywa musi być urządzoną do przesuwania na żelazie, i nastawia się na uiem od ręki, lub co lepićj, za pomocą śruby, mniej więcćj wedle potrzeby ku ostrzu żelaza, tak, że ono często ledwie na grubość włosa występuje nad platę.

Probowano nadać żelazu hebla ścięcie z dwóch stron, jak to przy dłutach płaskich widzieliśmy, dla zastąpienia pokrywy, lecz nie ze zbyt pomyślnym skutkiem.

Heble podzielić można na następująco główne rodzaje:

a)    Heble służące do wyrównywania i wyrabiania powierzchni płaskich;

b)    Heble służące do wyrabiania powierzchni krzywych i wszelkich części gzemsów;

e) Heble służące do wyrabiania rozmaitych połączeń, przy łączeniu części drzewa z sobą.

a) Heble służące do wyrównywania powierzchni płaskich.

Do tego rodzaju hebli należą:

1. Drapacz czyli shrobacz, pospolicie ezrubhublem nazywany (n. schrobkobel v. gchur/hobel, fr. rijtard), który służy do oskro-bania surowćj deski z grubego; przyczem idzie więcćj o przyspieszenie roboty, przez zdzieranie grubych wiórów, aniżeli o wyrównanie powierzchni drzewa. Oprawa tego hebla ma u podeszwy 10 do 11 cali długości, żelazo 1'/. do 2 cali szerokości, z ostrzem znacznie wypukłem, podług figury 46.

Fig. 45.

_.* ( .r-

Fig. 47. Fig. 4c. Odmianą tego hebla jest półdrapacz (u. der grobe Sc/dic/Uhobel), z żelazem nieco mniej wy-pukłćm, stanowiący przejście do następnego.

2. Iióumiacz, schlud, sklut, gladzidlo (fig. 45), nazywany z niemiecka szlichthublem (n. scldicht-hobel, fr. raboi), bywa zwykle 11 do 12 cali długi przy podeszwie, 2 do 2¹/* cali szeroki, z żelazem zupełnie prosto zaostrzonćm, podług figury 47.

Heble angielskie tego rodzaju mają oprawę stosunkowo wyższą i krótszą od oprawy hebli u nas używanych, od spodu wygiętą i bez nosa. Takim heblem stolarze angielscy rozpoczynają robotę, gdyż drapacza nie używają wcale.

Ażeby pochylenie żelaza w równiaczu pojedynczym praktycznie wyznaczyć, używa się następującego sposobu:' Linia Ab, prostopadła do podstawy hebla (fig. 48 A), dzieli się na trzy równe części, i wyznaczywszy na skrajnych częściach tej linii trójkąty równoboczne, najlepićj za pomocą łuków, łączy się ich wierzchołki 3 i 4 linią prostą ca, która wskaże pochylenie ściany w dziurze ldinowćj hebla, na którćj żelazo spoczywa. Pochylenie to jest mniejsze od pochylenia żelaza w heblu poprzednim.

<