stolarstwo6

78

cia odpowiadająco rozmaitym krojom listew krajnikowych. Wycięcia te rozszerzają się z jednćj strony nakształt fazy, z drugiej zaś strony tworzą ostre krawędzie.

Przy użyciu tego narzędzia płatka stalowa zasuwa się na kant, wycięciami na dół, w niewzruszenie do blatu przyśrubowaną osadę żelazną, w ten sposób zrobioną, że w niej za pomocą śruby cisnącćj na sztabkę, na dół i do góry poruszaną, i za pomocą dwóch śrub w żądanćm położeniu umocowaną być może. Osadziwszy piątkę w osadzie, w stosownej wysokości, wsadzają się w jej odpowiednie wycięcia listewki, które mamy wyrobić, już w pewnym stopniu heblem, pilnikiem lub nożem przygotowane, i przeciągają się przez otwór piaty za pomocą drewnianych lub żelaznych cęgów; przyczćin ostre brzegi żelazka oskrobują z listewki niepotrzebne wypukłości, zbliżając jej powierzchnią do kształtu żądanego. Przeciągnąwszy listewkę raz, opuszcza się stalowa płatka cokolwiek niżćj, i powtórnie listewka się przeciąga : co powtarzać należy dopóty, dopóki, po wielokrotnćm przeciąganiu i stopniowćm zniżaniu żelaza skrobiącego, listewka nie nabierze żądanćj formy. Cęgi drewniane, w które się listewka przy przeciąganiu osadza, posuwają się pomiędzy listwami umo-cowanemi na blacie, i składają się z dwóch części, pomiędzy które listewka się wkłada i śrubami ściska; w dolnćj ich części osadzone są z obu stron rękojeści, za które ciągnąć można. Prócz powyżćj opisanego przyrządu do ciągnięcia listew krajnikowych, w większych zakładach używają stosownćj maszyny, która zupełnie jest podobną do maszyny do ciągnięcia drutu służącćj.

c) Heble służące do wyrabiania rozmaitych połączeń drzewnych.

Do tego rodzaju hebli należą:

1. Wpustnik czyli nuthubtl (n. nuthhobel v. spundhobel, fr. bouvet d'assemblage), fig. 69. Hebel ten, jak nazwisko wskazuje, służy do wyrabiania na drzewie wpustów czyli nutów. Składa się on z dwóch części, tojest z właściwej oprawy a, w której żelazo b jest osadzone i klinem c przybite, i z drewnianćj osady (backcn) ee, która za pomocą drewnianych śrub lub listewek/,/, z klinami i, i, może być w miarę potrzeby do oprawy zbliżaną i od nićj oddalaną, stosownie do odlegości wpustu, jaki mamy wyrobić,, i którą w żądanćj odległości od oprawy umocować można. Na podeszwie oprawy znajduje się język dd, wzdłuż nićj idący, około pół cala nad podeszwę wyskakujący, i mający grubość równą pra-, wie szerokości najwęższego wpustu, a raczej żelaza heblowego, których kilka różnej szerokości do jednego hebla użyć można. Język ten d w środku swej długości przecięty jest otworem l, przez który żelazo hebla b przechodzi i na nim spoczywa. Przez

otwór ton l wychodzą także z hebla wióry, podczas roboty utworzone. Ruchoma osada ee ma długość oprawy, i zawsze od niej równoległą być musi; z boku ma ona wycięcie kw któreby się' ruchomy język, służący do regulowania głębokości wpustu, o którym będzie mowa niżej, mógł pomieścić, gdy potrzeba osadę do żelaza przybliżyć. Dwie poziome listwy J,J są mocno w osadzie ee utkwione, i wystają nad nią oko-*    ło 7 cali. Oprawa

posuwa się na nich, i klinami i, i w żądanćj odległości od osady umocowaną być może. Do każdego hebla tego ro-'    dzaju należy dobór

przynajmniej sześciu żelaz, ód.¹/* do ³/₄ cala szerokości, które wszystkie mając równą część górną, w jednę dziurę klinową wchodzić mogą. Głębokość wpustu, która zwykle zależy od wysokości języka, może być dowolnie zmienianą przez dodanie części ruchomćj l, przed żelazem wzdłuż języka idącćj, którą podnosić i opuszczać można za pomocą śruby g, osadzonćj w piątce metalowćj A, i cisnącej na część ruchomą języka. Na listewkach // często oznacza się podziałka calowa, aby podług nićj równoległe położenie oprawy i osady, łatwićj uregulowanćm być mogło.

Zamiast wyżćj opisanych listewek/,/ do nastawiania osady, często używa się trzech śrub, z których dwie zbliżają osadę, a trzecia oddala ją od oprawy hebla. Urządzenie to, które wskazuje fig. 71, opiszemy niżćj.

2. Wypwinik czyli Jederhnbel (n. Jederhobet), używa się do robienia na drzewie wypustów czyli tak nazwanych fedrów, tojest