stolarstwo7

100 —

musi być dobrze sklejone i zawiercone. Przez ukośne zacięcia b i c, zapobiega się podniesieniu zasuniętego kawałka. Zetkuię-,,._f    "    cie z zasuwką zębatą i z klinami,

_t '^S    ,    może być bardzo mocne. Dłu-

₃—7 -\ę gość zasuniętego kawałka równa

ź    _się około cztery razy wziętej gru

bości drzewa.

b) Połączenia na szerokość, czyli gdy włókna dwóch kawałków drzewa złączonych z sobą idą od siebie równolegle.

Najczęściej” używanem połączeniem tego rodzaju w stolarstwie jest:

1.    Proste sklejone s p o j e n i e (n. slurnp/e juge, fr. joint piat), fig. 90, c.

2.    Połączenie na wpust (n. spundung mil jeder mul nuthfir. embrevement alanguette et rainure), przedstawia fig. 91 i 92.

Fig. 90.

Fig. 91.

Fig. 92.

Wpust czyli nut (n. nulh, fr. rainure), jestto wyżłobienie idące w tym razie w środku grubości drzewa przez całą jego długość. Wypust zaś czyli Jeder (n. jeder, fr. languette), jestto wązka listewka , wyrobiona także przez całą długość drugiej sztuki drzewa, i wchodząca dokładnie w wyżłobienie pierwszej. Połączenie to często się skleja. Gdy więcej kawałków drzewa w ten sposób z sobą na wpust się łączy, wtedy każdy z nich ma z jednej strony wyżłobienie czyli wpust, a z drugiej język czyli wypust. Niekiedy wypust wyrobiony jest'na samym kawałku drzewa, który się łączy, i wtedy nazywa się pospolicie szpuniem (n. spund). Ten sposób jest wprawdzie łatwiejszy i daje połączenie szczelniejsze; lecz

niedobrze zabezpiecza drzewo od paczeuia się, ponieważ wszystkie jego włókna idą w jednym kierunku; nie pozwala dokładnie spasować z sobą łączonych kawałków drzewa, i przez to nie daje czystego spojenia, a nadto ma tę niedogodność, że szerokość użyteczną drzewa zmniejsza o szerokość wypustu. Dlatego lepiej jest w obu kawałkach drzewa wyrobić wyżłobienia czyli wpusty, a pomiędzy nie wsunąć osobną listewką podłużną, dobrze oheblo-waną (lig. 92). Najlepszy sposób łączenia na wpust, który się używa przy dobrych podłogach, drzwiach, bramach i t. p., zależy na tein, aby wsuwane wypusty czyli języki przyrzynać z drzewa poprzecznego, tojest, aby ich włókna szły w kierunku prostopadłym do włókien spajanego drzewa. Takie wypusty nazywają się sztorcowani (n. hirnjeder, fr. languette rapporti), i zapobiegają, w pewnym przynajmniej stopniu, paczeniu się spojonych sztuk drzewa. W każdym razie, użycie wkładanego wypustu ma tę zaletę, że kanty drzewa mogą być należycie oheblowane, a przez to i spojenie szczelnie dopasowane.

Do wyrabiania wpustów i wypustów służą stosowne heble, już wyżej przez nas opisane. W ostatnich czasach zastosowano nawet do tego osobne maszyny, do rodzaju heblami należące.

Fig. 93 pokazuje sposób połączenia małych kawałków drzewa w jednę płaszczyznę. Pojedyncze kawałki złączone są z sobą na

Fig. 93.

wpust z boków i ze sztorców, a nadto uszykowane w przewięź. W ten sposób łącząc, z jak najmniejszych kawałków drzewa, długą i szeroką płaszczyznę utworzyć można.

3. Połączenie na felc czyli fclcowanic (n. zusam-, menjulzen, fr. assemblage a feuillure), fig. 94. Gdy u obu kawałków łączonego drzewa wyrobiony jest felc do połowy grubości drzewa sięgający, połączenie takie nazywa się felcowaniem.

Fig. 95 przedstawia sposób felcowania z wpustem (fr. embrc-vement a, langudte bdtarde).

Fig. 96, 97, 98, 99 i 100 pokazują rozmaite sposoby felcowania i szpuntowania, pod kątem prostym i rozwartym.

Fig. 101, 102 i 103 wskazują sposób złączenia drzewa pod kątem na felce kryte, których rogi na ucios są ścięte.