page0038

24

c) Wychowanie musi być jednolitem (harmonijnem).

A takiem jest:

ol) jeżeli rozwija się cały człowiek, wszystkie jego cielesne i duchowe własności i to tak w kierunku formalnym jak i materyalnym;

$) jeżeli cel i środki między sobą się zgadzają;

y)    jeżeli środki nawzajem się uzupełniają i wspierają, jak nauka i przykład;

Bj jeżeli w zastosowaniu środków wychowawczych i maksym panuje ciągłość i konsekwencya, lak że zawsze i wszędzie zastosowywane bywają tylko środki sprzyjające celowi wychowania;

z)    jeżeli wszyscy wychowawcy jednym duchem są ożywieni, a więc dom i szkoła, ojciec i matka, rozmaici nauczyciele tej samej szkoły albo zakładu wychowawczego;

jeżeli się wszystkie inne niesprzyjające czynniki oddala i precz usuwa, skoro się je tylko spostrzeże.

Nigdzie nie może być lepiej zastosowane przysłowie: »Zgoda buduje, niezgoda rujnuje,* jak tu właśnie. Dyshar-monia działa zawsze szkodliwie i unicestwia często najlepszą działalność wychowawczą.

dj Wychowanie musi być zastosowane do czasu. Musi tedy słuszne i rozsądne wymagania czasu uwzględnić, prawdziwemu postępowi hołdować, albo, jak się to zwykło mawiać, stać na wyżynie ducha czasu. Nieuwzględnianie lej zasady przeszkadzałoby kiedyś dzieciom w spełnieniu ich zadania życia ziemskiego, a zatem byłoby im szkodliwem w ich doczesnem szczęściu. Każdy zaś duch czasu ma swoje dodatnie i ujemne strony (jasne i ciemne): więc jak pozwala owym, t. j. dodatnim całkowicie i zupełnie oddziaływać na dzieci, tak z drugiej znowu strony będzie się starał wychowawca wpływ tych, t. j. ujemnych jak najbardziej osłabić. Tak stanie się młody człowiek dzieckiem swego czasu w dobrem znaczeniu tego wyrazu...

Skoro się wychowa dziecko odpowiednio do swego czasu, nie trzeba zapominać, aby go też wychować dla wieczności. Czas nabiera prawdziwej wartości tylko w świetle wieczności. Człowiek musi to wszystko, co myśli, mówi, działa, czynić dla wieczności! To uwzględnianie czasu nie powinno zwracać

http://rcin.org.pl