— 66 —
musi być ciągle uzupełnianą, inaczej nasląpi wyczerpanie, które nieochybnie, jeżeli nie zostanie usunięte przez doprowadzenie nowych materyałów podtrzymujących życie, sprowadzi zastój funkcyj życiowych i śmierć. Materyał jaki się ma przyjmować jest podwójny: powietrze i pożywienie.
1. Zasady ze względu na powietrze.
Powietrze jest elementem niezbędnym dla życia ludzkiego, a dla jego utrzymania i rozwoju ważniejsze nawet jak pokarm, gdyż bez powietrza nawet krótki czas człowiek obejść się nie może. Bez powietrza nie ma życia. Dlatego trzeba się starać o dostateczną ilość (kwantum), a oraz o czyste i zdrowe powietrze (jakość). Nietylko normalny rozwój i działalność pojedynczych organów, jak: oddychanie, odnawianie krwi, obieg krwi, trawienie i t. d., a więc zdrowie człowieka zawisło od należytej ilości j jakości powietrza, lecz nawet duchowe życie jest pod wielu względami od niego zależnem. Dostateczne i świeże powietrze działa orzeźwiająco, ożywia-jąco, rozweselające, pobudzająco do czynności; niedostateczne zaś i złe powietrze sprowadza ospałość, znużenie, niepokój, gniewliwość, niezadowolenie, a nawet może obudzić grzeszne popędy i chucie. Stąd powstaje dla wychowawcy ścisły obowiązek starania się, ażeby powietrze, którem dzieci oddychają, posiadało konieczne właściwości.
1. Powinien się starać o odpowiednią ilość powietrza. Przeto niech przestrzega lego, co następuje: a) niech zawczasu i często pozwala dzieciom przebywać na wolnem miejscu, nie można zanadto nazalecać się zabaw i przechadzek po lasach i polach, górach i dolinach; b) niech unika zanadto licznego skupiania dzieci w izbach. Obszar jej musi odpowiadać liczbie, znajdujących się .w niej osób. Wielkość izby szkolnej musi być tak obliczoną, ażeby na każde dziecko wypadało co najmniej 3—4 m3 przestrzeni powietrznej. Na jedno dziecko szkolne powinno się liczyć 1—P5 m2 powierzchni; wysokość izby powinna przytem wynosić już co najmniej 3 metry, c) Po dłuższej nauce niech zarządza odpowiednie pauzy, w czasie których mają przebywać dzieci na wolności lub w miejscach napełnionych świeżem powietrzem.