stolarstwo4

114

pełnienia mogą być zrobione z cieńszego drzewa i osadzone w środku grubości części ranie składających. Przy robotach z obu stron widocznych, ten sposób składania wielkich płaszczyzn drzewnych, daje sposobność do stosownego i bardzo rozmaitego ozdobienia składanej płaszczyzny, przez właściwe podzielenie ramy głównej na niniejsze pola, za pomocą pośrednich części w różnych kierunkach idących, i stosowne tychże podziałów wypełnienie. W takim razie zwykle części ramę składające ozdabiają się od strony wewnętrznej na brzegach krajnikami, wyrobionemi za pomocą stosownych hebli, a wypełnienia obwodzą się wokoło nkośnein ścięciem, z jedną lub kilkoma płatkami, osobnym heblem , któryśmy opisali pod nazwiskiem kątnika -płatkowego (n. piali bank, fr. guillaume a plaltebaude). Fig. 112 przedstawia część w ten sposób złożonćj ramy a i b, z osadzonćm w niej wypełnieniem c.

Pod względem użycia tego lub innego sposobu połączenia, w danym przypadku, nic się w ogóle pewnego nie da powiedzićć, i pozostawić to potrzeba uznaniu robotnika, który najstosowniejszy wybór uczynić może. Przy szczegółowym opisie różnych robót w części VI, podamy niektóre bliższe pod tym względem objaśnienia, które jednak także wielu odmianom podlegać mogą.

W końcu nadmienić tylko należy, że najważniejszą rzeczą przy wykonywaniu wszelkich połączeń, jest ich dokładne narysowanie na drzewie, przy którćm wszelkiego starania dołożyć potrzeba, pamiętając na to, że dobre połączenia, bez których żaden wyrób stolarski obejść się nie może* stanowią najlepszy dowód zdatności dobrych robotników.

CZĘŚĆ V.

O WYKOŃCZANIU WYROBÓW Z DRZEWA.

Do robót, mających na celu ostateczne wykończenie wyrobów z drzewa, należą:

1.    Szlifowanie.

2.    Politurowanie.

3.    Lakierowanie.

4.    Malowanie.

5.    Farbowanie czyli bejcowanie.

6.    Forncrowanie i wykładanie (inkrustacya).

nr> 1. SZLIFOWANIE.

Wyroby stolarskie, po ich wyheblowaniu, choćby najstaran-niejszem, uie posiadają jeszcze potrzebnego stopnia wygładzenia, aby przyjąć mogły ostateczne wykończenie za pomocą politury; potrzeba je poprzednio do tego przygotować przez obciąganie i szlifowanie.

Obciąganie (n. das abziehen) wykonywa się za pomocą stalowćj skrobaczki czyli cy klingi (n. ziehktinge, fr.racloir), już w części III wzmiankowanćj, którą wszystkie drobne nierówności z powierzchni drzewa się zeskrobują, w postaci cienkich pyłkowatych wiórków. Zwykle wszystkie boki skrobaczki są proste, często jednak dwa krótsze są w łuk wygięte, jeden wypukło, drugi wklęsło, przez co służyć mogą do obciągania powierzchni krzywych. Skrobaczka ostrzy się za pomocą statki (n. ziehklingsta/il), gładkiej i bardzo twardej. Przez silne pocieranie skrobaczki tą stalką, tworzy się na brzegu pierwszej drut zagięty, zbierający drobne wiórki, który często przez nowe pocieranie stalką odnawiany być winien. Stallca do ostrzenia jest około pięciu cali długa, o przecięciu owalnem i osadzona w toczonym trzonku; zwykle robi się ona ze zużytego trójkątnego pilnika, do ostrzenia pił służącego. Gdy po wielokrotnćm pocieraniu stalką i używaniu na drzewie, drut na skrobaczce niedobrze się zawija, wtedy brzeg jćj na kamieniu wyostrzyć potrzeba, a potćm dopićro stalką przeciągnąć.

Skrobaczka prowadzi się dwiema rękami po drzewie, nieco ukośnie względem jego włókien, przyciskając ją zlekka do drzewa. Ku końcowi roboty lżćj ją jeszcze naciskać potrzeba, aby otrzymać większą gładkość powierzchni. Przy drzewie bardzo za-dzierzystem,” którego włókna w różnych idą kierunkach, skrobaczkę wiele razy rozmaicie obracać potrzeba. Angielscy stolarze osadzają skrobaczkę w drcwnianćj oprawie, co z tego względu zasługuje na naśladowanie, że po długićm używaniu, skrobaczka zwykle bardzo się rozgrzewa, przez co w ręku z trudnością może być utrzymaną, a nadto, gdy jest oprawioną w drzewo, ostre jćj kanty nic kaleczą ręki.

Ażeby obciągniętą w ten sposób powierzchnię drzewa jeszcze więcej wygładzić, używa się szlifowania (n. das schleijen, fr. po-lir), za pomocą rozmaitycli pierwiastków, z których ważniejsze są następujące:

a) Pumeks (li. bimslein, fr. pierre-ponce), najczęściój używany, szczególniej do szlifowania wielkich równych powierzchni. Pumeks do szlifowania używa sję zwykle w kawałkach rozmaitej wielkości, a niekiedy także w postaci proszku. Pumeks, który ma

8*