BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (61)

114

/4kty*'a ri-*;,f_e

Przykładowo pozycją zabezpieczaną mogą być:

•    zmiany w wartości godziwej obligacji o stałej stopie zakwalifikowanej do ak-tywów dostępnych do sprzedały, spowodowane zmianami stóp tynkowych,

•    zmiany w płatnościach odsetkowych od obligacji o zmiennej stopie procentowej,

•    obniżenie wartości należności z tytułu tyzyka kredytowego,

•    płatności w walutach obcych z tytułu zawartych kontraktów na zakup środków trwałych,

•    uprawdopodobnione przyszłe zobowiązania lub przewidywane transakcje zakupu bądź sprzedaży w walutach obcych.

Sposób działania transakcji zabezpieczającej ilustruje poniższy przykład.

Przykład

Spółka SA działająca w Polsce zakupiła w Niemczech linię produkcyjną, przy czym:

•    zakup, na któty otrzymano fakturę w kwocie 100 000 euro, miał miejsce 3 lutego 2004 r.

•    zobowiązanie z tytułu zakupu linii produkcyjnej ma być rozliczone jednorazowo w dniu 3 sierpnia 2004 r.

Ponieważ spółka jest narażona na tyzyko wzrostu kursu waluty obcej, to przyszłe, uprawdopodobnione zobowiązanie można uznać za pozycję zabezpieczoną. W związku z tym spółka, chcąc zabezpieczyć się przed ryzykiem kursowym związanym z pozycją zabezpieczaną, nabywa instrument zabezpieczający - kontrakt forward na zakup euro.

Sposób działania transakcji zabezpieczającej, tzn. relacji między pozycją zabezpieczoną a instrumentem zabezpieczającym tym się charakteiyzuje, że w przypadku:

•    wzrostu kursu euro stratę na pozycji zabezpieczonej rekompensuje zysk na instrumencie zabezpieczającym,

•    obniżenia kursu euro spółka poniesie stratę na instrumencie zabezpieczającym, ale jednocześnie osiągnie taki sam wynik dodatni (zysk) na pozycji zabezpieczonej.

4.2. Powiązanie pozycji bilansowej „Inwestycje" z księgami rachunkowymi

Przy organizacji ewidencji inwestycji trzeba uwzględnić - co najmniej - dwa ^giunkii a mianowicie:

1)    charakter i strukturę inwestycji,

2)    konieczność dostosowania ewidencji do potrzeb wyceny inwestycji. Uwzględnienie pierwszego warunku jest stosunkowo proste, gdyż inny za-

Ues kont trzeba będzie zastosować do ewidencji inwestycji długoterminowych, które są przecież składnikiem aktywów trwałych, a inny - do ewidencji inwestycji krótkoterminowych, które zalicza się do aktywów ”^rnnki. obrotowych. Chociaż i tu mogą wystąpić trudności wynikające ze zróż-nicowania charakteru inwestycji długoterminowych, a w szczególności z różnic między inwestycjami w nieruchomości oraz w wartości niematerialne

j prawne a długoterminowymi aktywami finansowymi.

Struktura

kont

syntetycznych w zakresie inwestycji długoterminowy ch

lis

Znacznie trudniejsze jest uwzględnienie drugiego warunku, gdyż indywidualne i zróżnicowane podejście do wyceny inwestycji wymaga prowadzenia bardzo szerokiego zakresu szczegółowej ewidencji. Trudność tę zwiększa jedna z kolejnych nowelizacji ustawy o rachunkowości¹⁵⁴ określająca, że inwestycje w nieruchomości oraz w wartości niematerialne i prawne mogą być traktowane jak środki nwałe lub wartości niematerialne i prawne, mimo że są one wykazywane w różnych pozycjach bilansu. Konsekwencją takiego postanowienia może więc być przyjęcie zasady umarzania i amortyzowania inwestycji w nieruchomościach oraz w wartościach niematerialnych i prawnych. Trzeba przy tym podkreślić, iż dotychczas inwestycje w nieruchomościach oraz w wartościach niematerialnych i prawnych nie były ani umarzane, ani amortyzowane. Ponieważ jednak te inwestycje -jak i ogół inwestowania - charakteryzują się dużym stopniem ryzyka, to należy uwzględniać zmianę ich wartości (utratę lub przywrócenie wartości), co ma istotny wpływ na wartość bilansową, a także na zakres ewidencji W związku z powyższymi uwagami można by w zakładowym planie kont (ZPK) zarezerwować w ramach ewidencji syntetycznej następujące konta:

1) konta bilansowe:

030 - Długoterminowe aktywafinansowe¹⁵⁵ 050 - Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywafinansowe

^w Patrz: ustawa z 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz mektó-tych innych ustaw (Oz.U. nr 229 z 31.12.2003 r.). Zmiany określone w tej ustawie wchodząw tycie od pierwszego dnia roku obrotowego rozpoczynającego się w 2004 roku.

¹⁵⁵ Z uwzględnieniem podziału na aktywa w jednostkach powiązanych i pozostałych jednostkach.