BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (107)

204

Kapitały (funJunm)

W spółce akcyjnej może mieć miejsce również obniżenie kapitału zakładu. nego. Cel takiego obniżenia, jego wysokość i sposób obniżenia powinny być uję. te w uchwale walnego zgromadzenia o obniżeniu kapitału zakładowego. Obniżenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej może na stąpić przez:

•    umorzenie akcji fart. 359 K.s.h.).

•    zmniejszenie wartości nominalnej akcji fart. 455 K.s.h.),

•    połączenie akcji fart. 455 K.s.h.).

Akcje mogą podlegać umorzeniu albo za zgodą akcjonariusza w drodze ich nabycia przez spółkę, co jest formą umorzenia dobrowolnego, albo bez zgody akcjonariusza, w trybie umorzenia przymusowego. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia akcji określa statut. Walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy rozproszonych, reprezentujących mniej niż 5% kapitału zakładowego przez nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 90% kapitału zakładowego fart. 418 K.s.h.). Akcjonariuszom spółki akcyjnej przysługuje prawo do udziału w zysku (dywidendy). Zysk jest dzielony z reguły do liczby posiadanych akcji. Kwota zysku przeznaczonego na dywidendę nie może obejmować całego zysku wypracowanego w roku obrotowym i wykazanego w sprawozdaniu finansowym. Część zysku powinna być przeznaczona na cele rozwojowe i kapitał rezerwowy.

Kapitał zakładowy w spółce

Z 0.0.

Kapitał zakładowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest odpowiednikiem majątku wniesionego do spółki przez wspólników w postaci udziałów. Udziały mogą być wnoszone w formie pieniężnej lub niepieniężne; (aport). Jeżeli wkładem do spółki jest aport, to umowa spółki powinna szczegółówo określać przedmiot aportu wnoszonego przez po-szczególnych wspólników oraz liczbę i wartość nominalną udziałów w zamian za aport każdego wspólnika.

Minimalna kwota kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowie-dzialnością wynosi 50 000 zł. Wartość nominalna jednego udziału nie może być niższa niż 500 zł. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nomi-nalnej. Jeżeli udziały są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, to nadwyżkę przeznacza się na kapitał zapasowy.

Umowa spółki określa, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i niepodzielne.

Zmiany n kapitale zakładowym spółki z o.o.

Z tytułu wniesionego do spółki majątku wspólnik ma prawo do udziału w zysku wykazanym w rocznym sprawozdaniu finansowym. Jeżeli umowa spółki nie zawiera ograniczeń w tym zakresie, wspólnikom przysługuje cały wypracowany zysk w roku obrotowym. Z reguły jednak wspólnicy podejmują uchwałę o pozostawieniu części zysku w spółce, a tylko część przeznaczają na dywidendę. Zysk dzieli się w stosunku do posiadanych udziałów. Umowa spółki może zawierać także inne zasady podziału zysku.

podobnie jak w spółce akcyjnej również w spółce z ograniczoną odpowie-. lnością kapitał zakładowy może być podwyższany i obniżany. Podwyższenie •**' ,_M|_U zakładowego może być dokonane w drodze:

. ustanowienia nowych udziałów (art. 257 K.s.h.),

.podwyższenia wartości nominalnej udziałów już istniejących (art. 257 K.s.h.),

.ze środków spółki, tj. kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku (art. 260 K.s.h.).

Obniżenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością dokonuje się głównie w drodze umarzania udziałów.

Umorzenie udziałów może następować przez:

•    obniżenie kapitału zakładowego (art. 199 K.s.h.),

•    z czystego zysku (art. 199 K.s.h.).

Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział, a w wypadku umorzenia przymusowego również uzasadnienie.

Do spółek osobowych zaliczamy:

•    spółkę jawną,

•    spółkę partnerską,

•    spółkę komandytową,

•    spółkę komandytowo-akcyjną.

Kapitał

podstawowy

spółek.

osobowych

W spółkach osobowych kapitał podstawowy powstaje z wkładów wnoszonych przez właścicieli w formie pieniężnej i niepieniężnej.

W spółkach osobowych nie występują takie rygory w kapitale podstawowym jak w spółkach kapitałowych. Dlatego zmiany tego kapitału nie wymagają rejestracji sądowej.

Każdy wspólnik ma prawo do udziału w zysku stosownie do wniesionego wkładu kapitałowego.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą swój wkład określają jako kapitał właściciela. Należy podkreślić, że w jednostce prowadzącej działalność gospodarczą przez osobę fizyczną zysk brutto równy jest zyskowi netto, ponieważ podatek dochodowy nie obciąża jednostki, lecz jej właściciela.

Odpowiednikiem kapitału zakładowego w przedsiębiorstwach państwowych jest fundusz założycielski. Fundusz założycielski stanowi równowartość składników majątkowych wydzielonych z majątku ogólnonarodowego i przekazanych przedsiębiorstwu państwowemu przez organ założycielski. Jest to tym samym udział Skarbu Państwa w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Wielkość tego funduszu podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych.

Fundusz założycielski może ulegać zwiększeniu o równowartość składników majątkowych przekazanych przedsiębiorstwu przez organ założycielski, dotacje