BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (33)

---- ------Mlpni irwa/'

Ewidencja ¹ ^ewidencJ' pozabilansowej ujmuje się również własne

pozabilansowa ^Sr0‘^{Mc1, Moźe to mied mie}J^sce w odniesieniu do dwóch przypadków: środków ¹ P^os,awienia środka trwałego w stan likwidacji, własnych ¹ użytkowania środków trwałych niskocennych.

W pierwszym przypadku stosuje się konto Środki trwałe w likwidacji (np. o symbolu 091), na którym wykazuje się wartość początkową środka trwałego przeznaczonego do likwidacji aż do czasu jej fizycznego zakończenia, Do tego konta prowadzi się ewidencję analityczną w przekroju likwidowanych I obiektów.

Drugi przypadek jest powiązany z przyjętymi przez przedsiębiorstwo zasadami ewidencjonowania środków trwałych o niskiej wartości. Trzeba bowiem podkreślić, że prawo rachunkowości nie określa dolnej granicy wartości środków trwałych. Jest to podyktowane tym, że kierownik przedsiębiorstwa może - zgodnie z zasadą istotności - określić granice wartości³⁶ przedmiotów, tzn. mało cen- j nych środków trwałych i sposób ich ewidencji oraz swoją decyzją w tym zakresie I zawrzeć w ZPK, w części określającej politykę rachunkowości. Kierownik przed- I siębiorstwa moźe np. przyjąć, że:

a) środki trwałe o wartości do 300 zł odpisuje się w ciężar kosztów w równowartości ich ceny zakupu i nie ujmuje się ich w ewidencji analitycznej środków trwałych,

b) środki trwałe o wartości od 300 zł do 2000 zł odpisuje się w momencie ich za-kupu w całości w ciężar kosztów, lecz ujmuje się je w ewidencji pozabilansowej,

c) środki trwałe o wartości od 2000 zł do 3500 zł odpisuje się w momencie wydania do użytkowania w całości w ciężar kosztów, lecz ujmuje się je nadal I w ewidencji syntetycznej i analitycznej.

Można oczywiście przyjąć inne rozwiązania dotyczące kwot granicznych, jed- I nakże w drugim przypadku należy zastosować konto pozabilansowe. Niskocenne składniki rzeczowe długotrwałego użytkowania (np. o symbolu 094), na którym wykazuje się każdy składnik w wyrażeniu wartościowym z jednoczesnym przypi-saniem go do osoby materialnie odpowiedzialnej za jego używanie.

Jak już uprzednio wspomniano jednym z elementów organizacj i rachunkowo- I ści jest udokumentowanie operacji gospodarczych, gdyż dowód księgowy jest jedyną podstawą do dokonania zapisu w księgach rachunkowych.

Dowody księgowe odzwierciedlające operacje gospodarcze w zakresie środków trwałych można podzielić na:

• dowody zewnętrzne (obce),

• dowody wewnętrzne (własne).

Dowodami zewnętrznymi źródłowymi są przede wszystkim faktury, a ponadto umowy oraz akty notarialne. Natomiast dowody wewnętrzne o charakterze źródłowym mają formę druków znormalizowanych lub nieznormalizowanych. Do dowodów znormalizowanych zalicza się:

• dowód OT - „Przyjęcie środka trwałego” - dokumentujący przyjęcie do używania nowych lub używanych obiektów środków trwałych pochodzących z zakupu czy budowy, jak również będący efektem dokonanego ulepszenia obiektu inwentarzowego,

• dowód LT - „Likwidacja środków trwałych” - dokumentujący postawienie w stan likwidacji środka trwałego: sporządzenie tego dowodu dokonuje się na podstawie protokołów z posiedzenia specjalnych komisji powstałych w przedsiębiorstwie i odpowiedniej decyzji o wszczęciu procesu likwidacji podjętej przez kierownika przedsiębiorstwa,

• dowód PT - „Protokół zdawczo-odbiorczy środka trwałego”, dokumentujący nieodpłatne przekazanie i nieodpłatne przejęcie środka trwałego do używania,

• dowód MT - „Zmiana miejsca użytkowania środka trwałego”, dokumentujący przeniesienie środków trwałych wewnątrz przedsiębiorstwa, związane ze zmianą głównego użytkownika (osoby lub komórki materialnie odpowiedzialnej).

Do dowodów znormalizowanych zalicza się również faktury własne oraz dowód PK - „Polecenie księgowania”, jako dowód wtórny, będący podstawą:

a) księgowania zbioru jednorodnych dowodów źródłowych (np. decyzji kierownika przedsiębiorstwa w zakresie sposobu rozliczania różnic inwentaryzacyjnych, protokołów uszkodzeń, ustalania różnic kursowych i protokołów o aktualizacji wartości itp.),

b) wprowadzenia do ksiąg rachunkowych zużycia środków trwałych, ustalonego na podstawie tabel umorzeń i amortyzacji,

c) wyksięgowania wartości księgowej netto sprzedanych środków trwałych.

Z ewidencją środków trwałych w księgach rachunkowych wiąże się ściśle problematyka ich wyceny.

Przez wycenę rozumie się zbiór czynności analityczno-rachunko-wych, w wyniku których stwarza się możliwość realnego oszacowania wartości każdego składnika zasobów majątkowych przedsiębiorstwa w warunkach jego funkcjonowania w określonej rzeczywistości gospodarczej. ___■

Może przy tym wykorzystać określenie granicy wartości środków trwałych w przepisach podatkowych dla możliwości jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (tj. kwotę 3 500 00 zł). I