stolarstwo8

122

rowaniem przez kilka dni wysuszymy, wtedy także przebijania oleju lękać się nie potrzeba.

Ażeby olej zrobić skorosclmącym, dodaje się do jednego funta oleju lnianego kilka łyżek oleju gotowafiego z glejty czyli pokostu , i rozcieńcza się go olejkiem terpentynowym.

Dodatek wielkiej ilości pokostu (trockenOŁ) robi olej lniany ciemnym, i nie pozwala go używać do szlifowania drzew białych; w tym więc razie używa się bielonego oleju makowego.

Olej lniany do szlifowania i politurowania używany, w każdym razie musi być oczyszczony, co zrobić można następującym sposobem: Rozpuszcza się 2 funty koperwasu żelaznego (dsentilriol) w 2 '/■> funtach wody deszczowej, i wlewa się to do wielkiego naczynia, które w sobie 2 funty surowego oleju zawiera. W naczyniu tern zostawia się rozciek przez czas 4 do 6 tygodni na świetle, mieszając go codziennie. Wszelkie nieczystości osiadają z koperwasem pa dnie, a u góry pozostaje olej czysty, biały i prędko schnący.

Jeżeli przedmiot na to pozwala, można go przed politurowa-niem przy ogniu wysuszyć, przez co olćj się wyparzy. Oliwy i innych wolno schnących olejków, przy szlifowaniu i politurowaniu unikać należy.

Politurę przechowywać potrzeba w dobrze zatkanych i obwiązanych flaszkach, bo inaezćj prędko wietrzeje; przyczćm żywica na dno opada w postaci gęstego osadu, który się już więcej w płynie nie rozpuszcza, a zatćm politurę zupełnie psuje.

3. LAKIEROWANIE.

Lakierowanie czyli powlekanie drzewa lakierem za pomocą pędzla, używa się do nadania błyszczącej powłoki takim częściom wyrobów drewnianych, których nierówna powierzchnia na użycie politury nie pozwala, jak np. wszelkie ozdoby rzeźbione, niektóre części mebli wyrzynane w rozmaite krzywizny i t. p. W każdym razie politura nadaje większy połysk drzewu, i ma nad lakierem pierwszeństwo.

Lakiery w ogóle składają się z rozmaitych gatunków żywicy, rozpuszczonych w spirytusie, terpentynie lub eterze. Żywica zmieszana ze szkłem grubo tłuczonem, które jej rozpuszczenie się o wiele ułatwia, nie pozwalając na sklejenie się żywicy w jednę bryłę, sypie się w szklane naczynie, i nalewa się potrzebną do tego ilością spirytusu lub eterycznego olejku; poczćm otwór naczynia zawiązuje gię mokrym pęcherzem, któcy się przekłuwa igłą, aby dać ujście powietrzu. Następnie naczynie stawia się w kotle lub w garnku napełnionym wodą, która, dla prędszego rozpuszczenia żywicy, ogrzewa się, z początku przez ciąg jednej godziny zwolna, a następnie aż do zawrzenia. Podczas wrzenia wody kilkakrotnie wstrząsać należy naczyniem, dla oddzielenia cząstek rozpuszczonych od nierozpuszczonych, i d a powiększenia przez to działania na nic spirytusu lub olejów. Woda wrzuć powinna, dopóki nie rozpuszczą się wszystkie części żywicy; poczćm naczynie wyjmuje się z wody i wstrząsa tak długo, aż zawarta w niem mieszanina nie zacznie stygnąć. Rozczyn zostawia się przez dwa dni w spokojności, i filtruje się potem przez czyste płótno, albo raczej przez czystą bawełnę, którą się lejek wyścieła. Płyn w ten sposób przefiltrowany jest lakierem zdatnym do użytku.

Jeżeli do lakierów spirytusowych użyto tylko szellalcu, sanda-raki, mastyksu, albo żywicy anime, tojest rodzajów żywic, które po ulotnieniu się spirytusu swoją pierwiastkową kruchość odzyskują: wtedy nie należy takiemi lakierami powlekać przedmiotów giętkich, sprężystych lub spaczeniu ulegających, boby powłoka na nich łatwo popękała i popsuła się; mogą więc one tylko służyć do przedmiotów rzadko używanych. Tćj jednak niedogodności zapobiedz można poczęści przez dodanie terpentyny, lub przy-inieszanie żywicy elemi; lecz zawielka ilość terpentyny byłaby szkodliwą, gdyż przez to lakier staje się zbyt lepkim i mnićj wysychającym ; stosowna zaś ilość terpentyny, dobrze na ogniu wygotowanej , czyni go lśniącym i przezroczystym. Lakiery z olejkiem terpentynowym są mocniejsze i nie tak kruche jak spirytusowe, ponieważ olejek terpentynowy ulatniając się, zostawia żywice w stanie lepkim; przy znacznćj jednak przezroczystości, nie mają tak świetnego połysku. Skład niektórych dobrych lakierów na drzewo jest następujący:

1.    Lakier sandarakowy:

12 łutów sandaraki,    albo 8 łutów sandaraki,

8    „    żywicy elemi,    2    „    mastyksu,

2    ,,    żywicy anime,    3    weneckiej    terpentyny,

1    .,    kamfory,    32    „    spirytusu,

11    „    szkła tłuczonego,

64    „    alkoholu.

Żywice rozpuszczają się już w nizkićj temperaturze, w stoso-wnem naczyniu, sposobem wyżćj podauym, i rozciek filtruje się.

2.    Lakier mastyksowy:

24 łutów czystego mastyksu,    1 łut kamfory,

3    „ czyszczonćj terpen- 74 łutów olejku terpentynowego,

tyny weneckiej, . 12    „ szkła tłuczonego;