stolarstwo4

154

Po wielkich wypadkaeh europejskich w końcu XVIII i na początku XIX wieku, w epoce wojen, gdy zwrócono się w sztukach do surowych form Greków i Rzymian, i sprzęty domowe odznaczały się większą prostotą kształtów, lecz przytćm pewną sztywnością, która charakteryzuje dzieła sztuki, z czasów pierwszego cesarstwa francuzkiego pochodzące (style de l’empire). Obecna epoka, w której żyjemy, nie mająca i w sztukach pięknych dotąd odrębnego swego stylu, nie mogła nadać także właściwego charakteru sprzętom domowym. Podług panującćj chwilowej mody i upodobania, naśladujemy ten lub ów styl z przeszłości w naszych meblach, które z tego względu jak największą przedstawiają rozmaitość. Następują po sobie naprzemian upodobania w meblach o kształtach prostych z ozdobami robotą wykładaną czyli z inkrustacyą, o kształtach krzywych z ozdobami rzeźbiar-skierni lub bez tychże, z tego lub owego gatunku drzewa, podług wszechwładnych praw mody, której stolicą jest Paryż.

Koniecznem więc jest przy wyrobie mebli obznajmienie się z kształtami upodobanemi w pewnym czasie, co nabyć można przez rozpatrywanie wzorów, wydawanych corocznie w wielkićj liczbie zagranicą, a szczególniej w Paryżu, które w części przedstawiają najznakomitsze wyroby meblowe, takich artystów jak Jeanselme, Tahan, Munz i t. p., jakie się pokazały na wystawach przemysłowych francuzkich, w części zaś są utworem fantazyi znakomitych w tym rodzaju rysowników, jak I). Guilmard w dziełach: „Le garde-rnenble.” „La eonnaissance des styles de Vorna-mentalion,” M. Janson (Le guide dujabricunt de meuOles), Percier et Fontain i wielu innych, którzy całemu światu wzory stwarzają.

Wzory te nie mogą być ślepo naśladowane, lecz potrzeba je zawsze zastosować do rozmiarów, gatunku i stopnia bogactwa sprzętów, jakie wyrobić mamy, i zaprowadzić w nich pewne zmiany, do czego niezbędną jest dokładna znajomość rysunku. Zna jomość więc rysunku i wykształcony smak czyli gust, który się przez rozpatrywanie dobrych wzorów nabywa, są pierwszemi warunkami, bez których nic nowego, a nawet nic pięknego z wyrobów meblowych wykonać nie można. Przez nieznajomość rysunku, zwykle fabrykant mebli zależnym się staje od osób umiejących rysować, musi podchwytywać lub nawet wykradać rysunki i modele gotowe, do którycli jest ślepo przywiązany, nie będąc w stanie nic w nici) na lepsze odmienić.

Tylko znając dobrze rysunek, i mając przez to wyrobiony gust, można być dobrym stolarzem meblowym. Kształcący się więc w tym zawodzie, powinien o ile możności jak najwięcej czasu wolnego od pracy warsztatówćj poświęcać na kopiowanie dobrych

Wzorów meblowych, a przez to jedynie dojść może do potrzebućj biegłości w rysunku.    »

Niepodobna jest w niniejszym krótkim zbiorze głównych zasad stolarstwa, wdawać się w szczegółowe opisy wszystkich odmian wyrobów meblowych, których liczba z każdym dniem się mnoży; podamy więc tylko główne ich rodzaje, podług przeznaczenia, do jakiego służą,, i opiszemy główne zasady, na których ich budowa polega, zostawiając szczegóły zastosowane do pojedynczych przypadków doświadczeniu i znajomości rzeczy wyko-nywających, przy czćm wzory rysunkowe mebli za najlepszą wskazówkę posłużyć im mogą.

Sprzęty domowe czyli meble, podług ich przeznaczenia i użytku, podzielić można na następujące główne rodzaje:

A.    Meble służące do przechowywania rozmaitych przedmiotów;

B.    Stoły wszelkiego rodzaju:

C.    Meble do siedzenia służące;

D.    Eóżka i kolebki;

E.    Meble rozmaite.

A. Meble służące do przechowywania różnych przedmiotów.

1. Szafy zwyczajne (n. schrdnke, fr. armoire commune). Szafy zwyczajne, przeznaczone do przechowywania bielizny lub sukien, mogą być różnćj wielkości, stosownie do potrzeby i miejsca; zwykle zaś mają od G do 8 stóp wysokości, 3'/, do 4'/» stóp szerokości i 18 do 24 cali głębokości.

Każda szafa składa się zwykle z sześciu części głównych, a mianowicie z dwojga drzwi (fr. porte), dwóch boków (fr. cóleY), ściany tylnćj czyli tak nazwanego rakwandu (n. ruckicand, fr. le derriere), wieńca czyli gzemsu nazywanego krańcem (n. kram, fr. la corniche), i dna dolnego i górnego (fr.Jonds). Wnętrze szafy, zajęte jest półkami (fr. tablelles), wieszadłami, lub zawiera szuflady (fr. tiroirs).

Z powodu swój znacznej wielkości, zwykle szafy robią się do rozbierania, gdyż inaczćj często nie zmieściłyby się w drzwi pokojowe, i trudneby były do przenoszenia. Dlatego też wszystkie części szafy złączone być powinny na czopy bez kleju, i związane klinami lub śrubami.

Do słupów pionowych przednich, nazywanych zwykle Hsenami (fr. les montans), przytwierdzone są na zawiasach drzwi, złożone jak zwykle z ram i wypełnień (filungów). Doki szafy zamknięte są także wypełnieniami, wsuniętemi lub wklejonemi między lise-ny pionowe. Ściana tylna szafy także z ram krzyżowych i zasu-