dostrzegane przez innych, za spokojne, za grzeczne, łubiane przez nauczycieli.
2. Upośledzenie umysłowe
Upośledzenie umysłowe, jak podkreśla wielu autorów ( M. Bogdanowicz, H. Borzyszkowska) jest globalną dysfunkcją rozwojową powstałą na skutek oddziaływania różnego rodzaju czynników patogennych, rozpoznawanych do 3 roku życia.
Gdy zaś czynniki szkodliwe wpływają na dziecko po 3 roku życia mówimy wtedy o obniżeniu poziomu rozwoju umysłowego.
Jeżeli rozwój dziecka przebiega zgodnie z normą wieku do pewnego momentu i nastąpi jego zatrzymanie ( spowodowane różnymi czynnikami) mówimy o zahamowaniu rozwoju intelektualnego. Zahamowanie to może mieć charakter czasowy.
Podział upośledzenia w ICD - 10 (kryteria diagnostyczne)
F F70 Upośledzenie umysłowe. lekkie
1. Istotnie niższe od przeciętnego funkcjonowanie intelektualne, iloraz inteligencji zbliżony do 70 lub mniej, określany za pomocą indywidualnie dobranych testów inteligencji .
2. Współwystępujące deficyty lub upośledzenie zdolności przystosowania przynajmniej w dwóch spośród wymienionych dziedzin:
- porozumiewania się
- zaradności osobistej
- prowadzenia domu
- stanowienia o sobie
- umiejętności interpersonalnych
- korzystania ze źródeł wsparcia społecznego
- możliwości uczenia się, pracy, wypoczynku, dbania o zdrowie i bezpieczeństwo
3. Początek przed 18 rokiem życia.
4. Poziom intelektualny charakterystyczny dla 12 roku życia. Ta forma deficytu intelektualnego stanowi najwięcej rozpoznań. Osoby takie są samodzielne i zaradne społecznie, nie powinny jednak wykonywać zawodów wymagających podejmowania decyzji, ponieważ nie osiągnęły etapu myślenia abstrakcyjnego w rozwoju poznawczym. Życie rodzinne przebiega bez trudności. W socjalizacji mogą nabywać zaburzeń osobowościowych, ze względu na atmosferę otoczenia i stosunek innych. Obecnie istnieje tendencja do wprowadzania zajęć korekcyjnych, przy intensywniejszym treningu poznawczym w dłuższym czasie osoby z upośledzeniem w stopniu lekkim osiągają podobne wyniki co osoby z przeciętnym IQ. Do 12 roku życia brak różnic rozwojowych.
F F71 Upośledzenie umysłowe umiarkowane Przybliżona wartość od 35 do 49 (u dorosłych wiek umysłowy odpowiednio od 6 do mniej niż 9 lat). Może powodować występowanie znacznych opóźnień w rozwoju w dzieciństwie, ale większość tych osób może osiągnąć pewien stopień niezależności w zakresie samoobsługi oraz rozwinąć umiejętności adekwatnego komunikowania oraz uczenia się. Wiele dorosłych osób będzie potrzebować wsparcia społecznego po to aby żyć i pracować w społeczeństwie.
W okresie przedszkolnym istnieją trudności z nabywaniem reguł społecznych (lojalność, współdziałanie), a także niezręczność fizyczna, powolny rozwój motoryczny. Poza tym do 9 roku życia rozwój jest prawidłowy. Osoby takie mogą nabywać umiejętności samoobsługowe, nie gubią się w dobrze znanym terenie, mogą pracować w zakładach pracy chronionej. Nie powinny zakładać rodzin.
F F72 Upośledzenie umysłowe znaczne Przybliżona wartość od 20 do 34. Może doprowadzić do potrzeby stałej opieki.
Poziom rozwoju 6-latka. Około 4-5 roku życia zauważalne spóźnienie rozwoju psychofizycznego. Osoby te mogą opanować samoobsługę, przy stałej opiece mogą wyuczyć się czynności domowych, ale nie są zdolne do wyuczenia zawodu. Mogą podejmować prace nie wymagające kwalifikacji.
Dzieci ze znacznym stopniem upośledzenia mają wyraźne problemy z nawiązaniem kontaktu z otoczeniem. Rozwój rozumienia i posługiwania się mową jest powolny. Trudności szkolne są zbyt duże, aby nauka mogła być prowadzona w ramach zwykłego programu szkolnego, niemniej pracowanie pod kierunkiem wyspecjalizowanych do pracy z takimi dziećmi pedagogów umożliwia przyuczenie ich do wykonywania prostych prac. Zwykle jednak nie są w stanie prowadzić samodzielnego życia. Odchylenia w dziedzinie inteligencji są często związane z zaburzeniami życia uczuciowego.
- występuje wyraźnie opóźniony i niecałkowity rozwój mowy 7-8 r.ż
- zaczynają chodzić w wieku 2 lat
- 7-8 lat sygnalizowanie potrzeb fizjologicznych
- mogą się nauczyć prostych czynności - zjedzenia przygotowanego posiłku, ubrania w przygotowane rzeczy
- mają osłabiony odruch połykowy (ślinią się)
- są zupełnie niesamodzielne
- wymagają opieki drugiej osoby
F F73 Upośledzenie umysłowe głębokie Wartość IQ poniżej 20. Doprowadza do poważnych ograniczeń w zakresie samoobsługi, kontrolowania zwieraczy, komunikowania się i poruszania się. Obejmuje: głęboki niedorozwój umysłowy
Poziom funkcjonowania odpowiadający 3 roku życia. Możliwa jest opanowanie tylko najprostszej samoobsługi. Osoby te żyją krótko, rodzą się najczęściej zdeformowane fizycznie, przez całe życie wymagają opieki instytucjonalnej.
- mow'a nie jest w stanie się rozwinąć
- ok. 9-10 roku życia uczą się chodzić, siedzieć, często w okresie dorastania te funkcje zanikają
- nie sygnalizują potrzeb fizjologicznych
- osłabiony odruch połykowy - wymagają specjalistycznego karmienia
- niedobór wagi i wzrostu
- największa śmiertelność - często łapią infekcje ukł. Nerwowego
- często sam organizm nie wykazuje objawów-’ chorobowych
2