skanuj0004 (86)

— 56 —

RELIGIA, ETYKA I FILOZOFIA A TURYSTYKA

opisem oraz analizą moralności w rzeczywistości realizowanej i przyjmowanej (Encyklopedia PWN, 1997). Dotyczy to kontekstu historycznego i różnych środowisk, narodowości i grup etnicznych. Te aspekty turystyki obejmują znakomicie zachowania etyczne ludzi uczestniczących w turystyce. Są to nie tylko podróżni, ale również środowiska odwiedzane i usługodawcy. Analizując etykę w turystyce, należy te trzy grupy mieć na uwadze.

Problematyka etyczna w turystyce wymaga szczegółowych analiz i kompleksowego ujęcia procesów przebiegających w gospodarczym, społecznym, kulturowym, religijnym i ekologicznym wymiarze turystyki (Kazimierczak, 2004, str. 97).

Zatem w zjawisku społecznym, jakim jest turystyka, doszukiwać się można wielu wątków związanych z zachowaniem, postępowaniem i to zarówno turystów, organizatorów turystyki, usługodawców, jak i ludności recepcyjnej, zamieszkującej dany region. Osoba związana z ruchem turystycznym, uczestnicząca w nim, zmuszona jest do dokonywania pewnych wyborów moralnych i kierowania się wartościami, które wyznaje i realizuje podczas wyjazdów. Aspekt ten dotyczy, jak wyżej zauważono, zawsze trzech środowisk: samych turystów, usługodawców, np. biura podróży, hotelarzy, a także przewodników i pilotów turystycznych, pracowników informacji i promocji turystycznej oraz pracowników transportu. Trzecią grupą są mieszkańcy miejsc i regionów odwiedzanych, których kontakt z przybywającymi turystami może być niekiedy tylko powierzchowny i okazjonalny.

Podstawowe normy moralne niemal w każdym społeczeństwie zostały wypracowane przez pokolenia. Są one charakterystyczne dla poszczególnych środowisk, kultur i religii. W Polsce kształtowały się na wielowiekowej tradycji i religii chrześcijańskiej, która stanowi mocny fundament uznawanych wartości i przyjętego postępowania. Mówiąc o normach moralnych i etyce pracownika zatrudnionego w turystyce, należy pamiętać, że w każdym człowieku, który jest klientem, trzeba widzieć przede wszystkim człowieka i uszanować jego godność. To fundamentalna zasada prawidłowego postępowania i dobrej obsługi turysty. Zasada ta w sposób oczywisty powinna mieć zastosowanie w każdym aspekcie życia i postępowania. Praca z ludźmi, jaką jest praca w turystyce, wymaga od osoby zatrudnionej w branży wyjątkowych predyspozycji i wysokich walorów moralnych. Osoby zatrudnione w turystyce, naruszające normy moralne, mogą być narażone na krytykę i w efekcie, jeśli nie pozostają w „zawodowym dołku”, to na pewno nie mają szansy na awans. Obsługując klienta, należy być delikatnym, nie naruszać prywatności i uczuć danej osoby. Do nieprawidłowych, by nie powiedzieć patologicznych zachowań mogą należeć: pijaństwo, kłamstwa, brak lojalności, używanie wulgarnych słów. Wymienione przykłady są źródłem zaburzeń harmonijnej pracy i w efekcie prowadzą do niezadowolenia turystów (Różycki, 2004). W masowym ruchu turystycznym trudno jest wymagać od wszystkich wyjątkowych i wysokich walorów moralnych. Jednak samo uprawianie turystyki powinno kształtować właściwe postawy etyczne. Szereg czynników powoduje jednak wystąpienie zaburzeń w relacji pomiędzy turystami, środowiskami recepcyjnymi i otoczeniem.

Niektóre formy turystyki sprzyjają przekraczaniu powszechnie przyjętych norm. Pojawiają się dysfunkcje turystyki. Dotyczą one szczególnie turystów. Pracownicy obsługi ruchu turystycznego powinni w sytuacjach wyraźnie niezgodnych z powszechnie obowiązującymi normami zdecydowanie i stanowczo reagować.

Zagadnienia psychologiczne i społeczne dotyczące pracowników sektora turystycznego są tak różnorodne i złożone, iż trudno w sposób jednoznaczny określić ich znaczenie i uwarunkowania. Wynika to przede wszystkim z szerokich możliwości zatrudnienia w obsłudze ruchu turystycznego. W zależności od pełnionych funkcji, zajmowanego stanowiska czy wykonywanych obowiązków, różne będą role do spełnienia. Inaczej będzie skonstruowany model