P1040661

Rozdział 37

Substancje wziewne (inhalanty)

Już w XIX wieku w Wielkiej Brytanii i Ameryce Północnej znane było wąchanie tlenku azotu. Na szerszą skalę wąchanie benzyny w celu uzyskania stanu odurzenia zaczęło rozpowszechniać się w latach 50. w Stanach Zjednoczonych. W latach 60. wąchanie klejów, benzyny i rozpuszczalników stało się modne wśród nastolatków zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i na zachodzie Europy. Stopniowo powiększała się ilość substancji, których wdychanie dawało stan odurzenia. Zaczęto wykorzystywać do tego celu kleje, farby, lakiery, detergenty, aerozole, a nawet środki do prania na sucho i gaz propan-butan z butli turystycznych. W latach 70. zanotowano w Polsce pierwsze przypadki zatruć rozpuszczalnikiem organicznym o nazwie TRI oraz proszkiem do prania o nazwie 1X1, który był podgrzewany i wąchany grupowo przez młodzież. Wiele rozpuszczalników organicznych, takich jak eter, benzyna, rozcieńczalniki zawarte w klejach, wytwarza opary, których wdychanie powoduje zatrucie organizmu i stan odurzenia. Zawarte w nich związki chemiczne (toluen, benzen, ksylen, trój chloroetan itp.) są szczególnie spowinowacone z tłuszczami i z tego powodu są bardzo wolno eliminowane z organizmu.

Głównym ryzykiem związanym z wąchaniem tych związków są, poza możliwością śmiertelnego zatrucia, poważne uszkodzenia wątroby, nerek, serca oraz środkowego i obwodowego układu nerwowego. „Wąchacze” narażeni są na nie-Iwracalne zmiany, umiejscowionę najczęściej w układzie nerwowym, oddecho-ym i krążenia. Stopień uszkodzenia zależy m.in. od „stażu” wąchania, czasu ekspozycji oraz intensywności i częstotliwości seansów. W literaturze opisywane były przypadki zespołów móżdżkowych (ataksja¹, dyzartria², drżenia), zapalenia wielonerwowego oraz zaników mózgu.

Wygląd i objawy po użyciu inhalantów: euforia, niezborność ruchowa, spowolnienie i zamazana mowa, szerokie źrenice, mocno zaczerwienione

1

   Ataksja — niezborność, upośledzenie zdolności sprawnego i dokładnego wykonywania ruchów.

2

   Dyzartria — zaburzenia mowy polegające na niedokładnym lub zmienionym wymawianiu wyrazów.