1282723057

20 Biuletyn RPO - Materiały Nr 58

Już w 1988 r. powstał w Wielkiej Brytanii, z inicjatywy ówczesnego premiera - Margaret Thatcher, tzw. Program Następnych Kroków (Next Steps Programme). Miał on na celu modernizację zarządzania w sektorze usług publicznych oraz poprawę sposobu ich świadczenia. Jego podstawową tezą było przyjęcie założenia, iż jeden podmiot nie może zarządzać całością służby cywilnej - ze względu na jej zbytnie rozbudowanie, oraz ogrom przysługujących jej kompetencji i zadań. Utworzone zatem zostały - w ramach rządu - tzw. Agencje Wykonawcze, odpowiedzialne za wykonanie powierzonych im zadań. Agencje te zostały co prawda podporządkowane poszczególnym ministerstwom, ale miały również szeroko zakreślony zakres swobody w określaniu swojej struktury organizacyjnej. Funkcjonowały na zasadach zbliżonych do zasad wolnorynkowych, posiadając własny, stały budżet. Ich szefów możnaby określić jako menedżerów, czerpiących zyski z dochodów agencji. Zmieniony został również sposób realizacji funkcji wykonawczych rządu, co doprowadziło do znaczącej poprawy funkcjonowania usług publicznych. Od 1996 r. obowiązuje w Wielkiej Brytanii tzw. kodeks administracji publicznej, obejmujący wykaz powinności urzędników - np. szybkie i sprawne działanie, niewykorzystywanie stanowisk dla celów prywatnych, nieujawnianie poufnych informacji, obowiązek działania zgodnego z prawem itd. Część postanowień tego kodeksu została recypowana przez Europejski Kodeks Dobrej Administracji (KDA). W ślad za kodeksem wydano różnego rodzaju instrukcje i podręczniki dla urzędników. Utworzono też dla nich specjalne kanały informacyjne, zaś w 1994 r. został tam wprowadzony Kodeks Praktyki Dostępu do Informacji, stwarzający obywatelom m. in. możliwość domagania się ujawniania wszystkich informacji będących w posiadaniu administracji - z wyjątkiem znajdujących się w gestii Komisarza Parlamentu do Spraw Administracji. Zmiany, wprowadzone do systemu brytyjskiego w 1988 r. przez Margaret Thatcher, zostały następnie wsparte przez rząd Johna Majora. Najważniejszą zmianą był niewątpliwie fakt otwarcia stanowisk w powstających nowo urzędach również dla pracowników zatrudnionych uprzednio w firmach prywatnych. Było to, jak wspomniano, jednym z podstawowych założeń tzw. Programu Następnych Kroków - stanowiącego ważny etap w realizacji programu dobrego rządzenia²⁶.

²⁶ Ibidem, str. 166-172; por. też H. Izdebski, M. Kulesza - op. cit., str. 28-34; R. Mountfield - „Brytyjski model służby cywilnej w procesie zmian” - materiały z sesji I - „Służba cywilna w demokratycznym społeczeństwie” („Służba cywilna a etyka w tyciu publicznym”. Materiały z konferencji zorganizowanej z okazji 6-lecia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej w dniach 14-15 marca 1996 r. Warszawa, 1996 r., str. 54-67). Warto również nadmienić, że praktyki dobrego rządzenia (Good Goveman-ce) są promowane przez niektóre firmy - m. in. przez firmę „Sigma”, która w 2003 r. wydała płytę CD, zatytułowaną „Transition Countries Supporting Europęan Practicies for Good Govemance”